Edebiyat ve Toplumsal Kültür İlişkileri Çerçevesinde Barış Manço’nun Şarkı Sözleri

Abstract

Tarihsel ve toplumsal süreç içerisinde edebiyatın ve kültürün bir parçası olan müzik, halkın ortak hafızasını oluşturan bir bellek görevi görmüştür. Müziği önemli kılan, nağmelerin güfteyi iyi bir şekilde taşımasıdır. Nağmeden bağımsız olarak şarkı sözlerini birer “metin” olarak ele almak edebiyatın araştırma sahası içindedir. Bu bağlamda şarkı sözlerinin irtibat kurduğu anlam dünyası, Türk edebiyatı ve kültürü hakkında ipuçları sunmaktadır. Çalışmamızın hareket noktası, 1960’lı yılların sonundan 1999’a kadar Türkiye’de popüler müzik sahasında önemli bir isim olarak karşımıza çıkan Barış Manço’nun, şarkı sözlerinden yolaçıkarak çağın ihtiyaçlarını geçmişle ilişkilendirdiğine dair izlenimlerimizdir. Bu çalışmada, popüler kültürün bireysel noktada hızla şekillendiği bir dönemde Manço'nun şarkıları ve şarkı sözlerinin ardında yatan felsefede geleneksel bir zemin olduğunu iddia ediyor, bunu delillendirmeye çalışıyoruz. Özellikle Cumhuriyet sonrası oluşan yeni düzlemde, 'Musiki İnkılabı’nın da etkisiyle ortaya çıkan popüler müzik tarihinde Barış Manço şarkı sözlerinin gelenekle ve Türk kültürüyle kurduğu ilişki üzerinde detaylı biçimde durmak elzemdir.

Music, which is a part of literature and culture in the historical and social course, has served as a memory that forms the collective memory of the people. What makes music important is how the tunes convey the lyrics well. It is within the research field of literature to consider song lyrics as a "text" regardless of the tune. Within this context, the world of meaning that the lyrics communicate with, offers clues about the Turkish literature and culture. Based on his lyrics, the starting point of our study is our impression that Barış Manço, who was an important name in the field of popular music in Turkey from the late 1960s to 1999, relates the needs of the era to the past, based on his lyrics.In this study, we claim and try to prove that there is a traditional ground in the philosophy behind Manço's songs and lyrics in a time when popular culture was rapidly being shaped at the individual level. In the history of popular music which emerged with the influence of the 'musical reform', especially in the new order formed after the Republican period, it is essential to emphasize on the relationship of Barış Manço's lyrics with tradition and the Turkish culture.