Evliya Çelebi’nin İzinde: Halep’teki Kültürel Mirasın Tanıtımı ve Canlandırılması Amaçlı Kültür Rotası Önerileri

Abstract

Geçmişin izlerini günümüze taşıyan somut veya somut olmayan her oluşum kültürel miras olarak kabul edilmektedir. Kültürel mirasın sürdürülebilir bir şekilde korunması, toplumların bu mirasın korunması konusunda bilinçlendirilmesi ve gelecek nesillere en iyi şekilde aktarılmasıyla sağlanmaktadır. Öte yandan, uzun süreli silahlı çatışmalar ve iç savaşlar gibi büyük toplumsal yıkıma neden olan olaylar kültürel mirası tehdit etmektedir. Buna örnek olarak, 2011 yılından bu yana Suriye’de yaşanan, çok sayıda can kaybına ve kültürel mirasın yıkımına neden olan silahlı çatışmalar gösterilebilir. Suriye’deki toplumsal bilincin ve kolektif hafızanın en önemli unsurlarından biri olan Suriye mimari mirası, bu çatışmalar nedeniyle yok olmuş ve bu sebeple Suriye halkının sosyal ve ekonomik bir sıkıntıya uğramıştır.Kültürel mirasın korunması amacı ile birçok yöntem kullanılmaktadır. Bu tezde ise kültürel mirasın korunması, tanıtılması ve yeniden canlandırılması için bir koruma yöntemi olarak kültürel rotalar kavramı kullanılmıştır. Kültürel rotalar kavramı, anıtların tek tek değil, ilişkili olduğu kentsel bağlam ile birlikte mimari kümeler oluşturularak korunmasını sağlamaktadır.Tez çalışması kapsamında, 1986 yılından bu yana Dünya Mirası olan Halep Eski Şehri içerisinde olası kültürel rotalar önermek amacıyla, günümüzün geçmişten gelen en büyük kaynaklarından olan ünlü Türk seyyah Evliya Çelebi’nin yazdığı Seyahatname adlı eser referans alınmıştır. Çelebi’nin anlattığı yerler ve yapılar tespit edilmiştir. Bu tarihi ve mimari değerler ön plana çıkarılarak mevcut koruma durumu değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler sonucunda bu yerlerin kurtarılması ve tanıtılması için yeni kültürel rotalar önerilmiştir.

Each tangible or intangible component that carries the traces of the past to the present is considered as a cultural heritage. The sustainable conservation of the cultural heritage is ensured by raising awareness of societies about the values of this heritage and handing it over to the next generations in the best possible condition. On the other hand, events that cause great social destruction, including prolonged armed conflicts and civil wars, threaten the cultural heritage. The armed conflict in Syria since 2011, which caused many casualties and the destruction of the cultural heritage, can be taken as an example in this regard. The Syrian architectural cultural heritage, which is the most important element of social consciousness and collective memory, has been destroyed because of these conflicts and resulted in the native Syrians to lose their social and economic resources.Several methods are used for the protection of the cultural heritage. In this thesis, the concept of cultural routes has been used as a method of preservation to protect, promote and revitalize the cultural heritage. The concept of cultural routes is not based on protecting the individual monuments, but on maintaining them by creating architectural clusters together with the urban context they are associated with.In this study, one of the greatest historical sources called “Seyahatname”, written by the famous Turkish traveler Evliya Çelebi, has been taken as a reference to propose possible cultural routes within the Old City of Aleppo, a world heritage site since 1986. The places and buildings described by Çelebi were identified. These historical and architectural values were highlighted and their current preservation condition was assessed. As a result of this assessment, new cultural routes have been proposed to recover and promote these places.