Kalkaşendi’nin Subhu’l-A’şâ Adlı Eserinin Hat Sanatı Açısından Değerlendirilmesi

Abstract

Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Her bölüm kendi içinde farklı kısımlarda ele alınmıştır. Birinci bölüm üç kısımdır; birinci kısımda Memlükler Dönemi, Berkuk Dönemi, Berkuk iktidarı süresince Kalkaşendi döneminde siyasî ilişkiler, Kalkaşendi dönemindeki iki Memlük Devleti‟nin sosyal durumları, yönetim sistemi ve devletin Sultan Berkuk dönemindeki gelişimi, iktisadi hayat, kültürel hayat, eğitim sistemi, iki Memlüklü Devleti‟nde sanat, mimari, tezhip ve süsleme sanatları, kaplar, kandiller ve şamdanlar işlenmesi, elyazmaları ve tezhip ile kitaba verilen önem, dokuma sanatı, kilim ve halı konularını ele alacağız İkinci kısımda ise Kalkaşandi‟nin hayatı ve biyografisi, ismi, nesebi, doğumu ve ölümü, yetişmesi, hocaları ve öğrencileri, ilmi ve edebi şahsiyeti, Kalkaşandi‟nin üslubu, aldığı icazetler, aldığı görevler, eserleri ve şerhleri tarihsel ve entelektüel kişiliğini, yaşadığı dönemin arka planı ile beraber inceleyeceğiz. Üçüncü kısımda Subhu‟l-A‟şâ Fi Sınâ‟ati‟l-inşa kitabı hakkındaki genel bilgileri el alacağız. Bunlardan en önemlileri: Eser hakkında genel bilgi, eserin kaynakları, eserle ilgili yapılan çalışmalar, lügatçe ve terimler, eserin hat sanatına yer vermesi başlıklar altında değerlendireceğiz. İkinci bölüm, yirmi kısımdan oluşmaktadır. Teknik bakımdan hat malzemeleri, malzemelerin çeşitleri ve özellikleri, malzemelerin temel ilkeleri ve şekilleri, divit neyden yapılır, ölçüsü ve özellikleri, kalemin genel özellikleri, hattatlıkta kullanılan kalem çeşitleri ve özellikleri, kalemi yazıya hazırlamanın teknik özellikleri, kalemi bilemek, kalemin özelliklerine göre kesim tekniği, bileme teknikleri, kalemi nereden bilemek gerektiğini bilmek, yontma, şakk, teknik açıdan hatta kullanılan malzemeler, mürekkep, mürekkep çeşitleri, mürekkep yapma yöntemleri, mürekkep yağı üretimi, hattın üzerine yazıldığı malzemeler, kağıt isimleri ve kağıt çeşitleri, kâğıtların muhafazası, Divanu‟l-inşa‟da kullanılan kalemler ve özellikleri, kalemler ve hattın tarihteki başlangıcı, kalem çeşitleri ve ölçüleri gibi konuları hakkında tanıtım ve değerlendirme yapacağız.Üçüncü ve son bölüm ise yirmi kısımdan oluşacaktır. Kalkaşendî'ye göre estetik, hat ile estetik arasındaki ilişki, hat sanatini diğer sanatlardan ayiran özellikler, hattat olabilmenin şartları, hat ve hat kaleminin önemi, Arap yazısının tarihî gelişimi ve sanat olarak çeşitlenmesi, estetik yazıların ayırt edici farkları, kalem çeşitlerine göre itimat edilmesi gereken hususlar, kalem tekniklerinde estetik özel unsurlar, yazma esnasında kalemi tutuş şekli ve kâğıda yerleştirme, yazım şekli ve kalemin kâğıda yerleştirilişi, hattatların yazı yazarken esas aldığı kurallar, yazarken elin kalemle nasıl hareket ettiği ve her harfte nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkında, hat sanatı yazımında teknik özellikler, hat sanatında hattatı ilgilendiren beş kural, yazarken elin kalemle nasıl hareket ettiği ve her harfte nelere dikkat edilmesi gerektiği hakkında, yazının yönüne göre kalem kullanımı, hat sanatını güzelleştirme ve daha iyi yazma husundaki eğilimler, besmelenin güzellikleri, Divanu‟l-inşa‟da kullanılan kalemlerden her birindeki besmele şeklinin izahı, hat sanatını güzelleştirmenin yolları ve yöntemleri hakkında, hat sanatının güzel yazılması ve güzelleştirilmesi gibi konuları hakkında tanıtım ve değerlendirme yapacağız.

Our work consists of three parts. Each chapter is dealt with in different parts within itself. The first part consists of three parts; In the first part, Mamluks Period, Berkuk Period, political relations in the Kalkashendi period during the Berkuk rule, the social situations of the two Mamluk States in the Kalkashendi period, the administrative system and the development of the state in the Sultan Berkuk period, economic life, cultural life, education system, art in the two Mamluk States , architecture, illumination and decorative arts, the processing of vessels, oil lamps and candlesticks, the importance given to the book with manuscripts and illumination, the art of weaving, rugs and carpets.In the second part, KalkaĢandi's life and biography, name, ancestry, birth and death, upbringing, teachers and students, scientific and literary personality, KalkaĢandi's style, ratifications, duties, works and commentaries, his historical and intellectual personality, Let's take a look at the background. In the third part, we will cover general information about the book Subhu'l-A'Ģâ Fi Sına'ati'l-ĠnĢa. The most important of them are: General information about the work, the sources of the work, the studies on the work, the vocabulary and terms, the work's giving place to the art of calligraphy. The second part consists of twenty parts. Technically, calligraphy materials, types and properties of materials, basic principles and shapes of materials, divid is made of ney, its size and properties, general characteristics of the pen, types and features of pen used in calligraphy, technical features of preparing the pen for writing, sharpening the pen, cutting technique according to the features of the pen, sharpening techniques, knowing where to sharpen the pen, chipping, shak, technically used materials, ink, ink types, ink making methods, ink oil production, materials on which the line is written, paper names and paper types, preservation of papers, Divanu'l- Items used in construction and their properties, We will make an introduction and evaluation about pens and the beginning of the line in history, pen types and sizes.The third and final part will consist of twenty parts. KalkaĢendi's aesthetic aspect, the relationship between calligraphy and aesthetics, the features that distinguish the art of calligraphy from other arts, the conditions of being a calligrapher, the importance of calligraphy and calligraphy, the historical development of Arabic script and its diversification as an art, the distinctive differences of aesthetic writings, which should be trusted according to pen types. issues, aesthetic special elements in pen techniques, the way of holding the pen and placing it on the paper while writing, the way of writing and the placement of the pen on the paper, the rules that calligraphers take as a basis while writing, how the hand moves with the pen while writing and what to pay attention to in each letter, technical issues in calligraphy writing. features, five rules concerning calligraphy in calligraphy, how the hand moves with the pen while writing and what should be paid attention to in each letter, the use of pen according to the direction of the writing, the trends in beautifying the art of calligraphy and better writing, the beauties of basmala, in Divanu'l-inĢa the basmala in each of the items used We will introduce and evaluate about the explanation of the shape of the art of calligraphy, the ways and methods of beautifying the art of calligraphy, the writing and beautification of the art of calligraphy.