Ehl-i Sünnet Kelâmcılarına Göre Terâdüf

Abstract

Bu çalışmada terâdüf (eşanlamlılık) konusu, kelâm ilmi –özellikle Ehl-i Sünnet kelâmcıları– açısından ele alınmıştır. Konu, esasen bir dil problemi olması nedeniyle Arap dilcilerinin görüşleri öncelikle ortaya konulmuştur. Bu bağlamda terâdüfün sözlük ve terim anlamı, dilcilerden terâdüf taraftarları ve karşıtlarının görüşleri ve delilleri, terâdüfün ortaya çıkışı, terâdüfü doğuran sebepler, terâdüfün çeşitleri gibi konulara değinilmiştir. Terâdüf konusu, Ehl-i Sünnet kelâm âlimlerinin görüşleri çerçevesinde ve onların temel kelâm kaynaklarına müracaat edilerek değerlendirilmiştir. Söz konusu kelâmcıların terâdüfe yaklaşımları iki açıdan ortaya konulmuştur. Birincisi, bazı Ehl-i Sünnet kelâm âlimleri kronolojik sırayla ele alınarak terâdüf konusundaki görüşleri, müterâdif kabul ettikleri veya etmedikleri kelimeler tespit edilmeye çalışılmış ve bunlarla ilgili yaptıkları açıklamalara yer verilmiştir. İkinci olarak, ulûhiyyet, nübüvvet, âhiret, esmâ ve ahkâm, varlık ve bilgi gibi temel kelâm konularına ilişkin müterâdif oldukları iddia edilen bazı kavramlar ele alınarak aralarındaki farklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Böylece iki ayrı kavramı bir anlamda kabul etmenin anlam kaybına yol açıp açmadığı gösterilmeye çalışılmıştır.

This study discusses the subject of taraduf (synonymy) from the prospect of the science of kalam. First, the views of Arab linguists have been presented as the subject is essentially a linguistic problem. In this perspective, the lexical and term meaning of taraduf, the views and evidence of proponent and disputant linguists for the taraduf subject, the emergence of taraduf, the direct causes of taraduf, and the types of taraduf are mentioned. Then, the subject of taraduf has been evaluated within the framework of the views of Ahl as-Sunnah kalam scholars while referring to their studies. The approaches of the stated scholars to taraduf are examined in two aspects. First, some Ahl as-Sunnah kalam scholars are examined in chronological order by showing their views on taraduf, the words they repeatedly accepted or did not accept, and their explanations about these words. Secondly, the terms from kalam studies claimed to be synonyms, such as divinity, prophecy, the hereafter, names and judgments, and existence and knowledge, have been discussed to reveal their differences. Thus, it has been tried to show whether accepting two different notions as synonym leads to a loss of meaning.