Fatih Camii ve Sultan I. Mahmut Kütüphanesi 2007-2012 Onarımında Bezeme Çalışmaları

Abstract

Fatih Külliyesi yapıları, başta camii olmak üzere geçirdiği deprem ve yangınlardan gördüğü zararlar ve bu yapısal zararların onarılmasıyla yüzyıllarca varlığını sürdürmüştür. Ancak bir zarar vardır ki, külliyenin ana eksenel kuruluşlu yapısı olan Camiiye büyük zarar vermiştir. Bu, yer sarsıntısının verdiği zarardır. Fatih Camii ve S.I.Mahmut Kütüphanesi’nde bütün bu olumsuzluklar bulunmaktaydı. Sıva yüzeyi, bezeme programı bozulmaları kadar taş -mermer -ahşap-metal yüzeylerdeki bezeme programı örnekleri de maalesef düz taş dokulardaki bozulmalardan farklı değildi. Taş-mermer taş bezeme örneğine sahip dokularda yerinden düşen, eksilen, kırılan renkli taş dokular kadar zaman içinde yapılmış önceki onarımlarda kullanılan malzeme değişikliği, hatta yayınlarda tekrarlanan taş-mermer bezemeli dokuların tekniği dahi aynı yanlışın tekrarı olmuştu. Fatih Camii’nde yapılacak onarımın eskisi gibi olamayacağını da belirlemiştir. Fatih Camii plan değişikliğiyle ikinci yapılaşmasının bezeme programında önemli yeri olan kalemişi bezemeleri kadar mihrap, hünkâr mahfeli ve mihrabı, minber gibi renkli taş bezemeli yüzeylere sahip unsurlarıyla olduğu kadar, mimariye bağlı ahşap kapı, pencereleri ile madenî unsurları ve ahşap kürsüleriyle de günümüze ulaşabilen, 18. yy. ikinci yarısının bezeme üslubunun tanımlanmasını sağlayan durumuyla bezeme programının onarımı doku onarımı sonrası gerçekleştirilmiştir. 1742 yılında inşa edilen Sultan I. Mahmut Kütüphanesi, ilk Fatih Camii ile olan ilişkisinin nasıl olduğu bilinmemekle beraber 1766 depreminden sonra farklı planda inşa edilen Fatih Camii ile kıble cephesinden bitişik olarak inşa edilmiş durumdadır. Fatih Camii kıble cephesinin güneybatı köşesinden bağlı olarak inşa edilmiş olan kütüphane yapısı çok harap durumda ve statik sorunlarla başbaşa bırakılmış olarak yıllarca kalmıştır. Fatih Camii onarımı ile birlikte ihalesi yapılan kütüphane yapısındaki statik ve bezeme çalışmaları aynı bilim kurulunun bilgi yönlendirmesi ile paralel onarılmıştır.