Zihinsel Hazır Oluşun Ölçülmesi: Ölçek Geliştirme Çalışması

Abstract

Sporda zihinsel hazıroluşun sportif performansa etkisinin olduğu önceki çalışmalarla gösterilmiştir. Türkçe ilgili alan yazında ise sportif performansa yönelik zihinsel hazıroluşu değerlendiren ölçme aracı bulunmamaktadır. Bu çalışmada, ilgili konuların araştırılmasında kullanılmak üzere takım sporu yapan sporcuların zihinsel hazıroluşlarının değerlendirilmesine yönelik bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 41 maddeden oluşan taslak ölçek 78 kadın, 132 erkek olmak üzere 210 profesyonel takım sporu yapan sporcuya uygulanmıştır. Veri, temel bileşenler analizi, varimax döndürme ile incelenmiş, 0,30'un üstünde yük değeri alan 35 maddenin "Zihinsel Hazırlık", "Soğukkanlılığı Koruma", "Korku", "Motivasyon", "İlgi" ve "Odaklanma" isimleri verilen altı faktörde toplandığı görülmüştür. Ölçek bu yapısıyla toplam varyansın %46,881’ini açıklamıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucuna göre alt faktörlü modelin uyum indeksleri çok güçlü olmasa da kabul edilebilir düzeyde elde edilmiştir. Boyutlar arası bağıntılar beklenebilecek düzeyde belirlenmiştir. Bağıntıların, ne boyutlar arasında örtüşme olacak şekilde çok güçlü ne de ilişkisiz denilebilecek düzeyde çok zayıf olmadığı görülmüştür. Ölçeğin bütünü için 0,88, alt boyutlar için ise sırasıyla Zihinsel Hazırlık için 0,85, Soğukkanlılığı Koruma için 0,77, Korku için 0,64, Motivasyon için 0,55, İlgi için 0,48 ve Odaklanma için 0,51 Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayıları hesaplanmıştır. Genel toplam puan açısından yapılan grup karşılaştırmalarında, sadece yaş grupları arasında farklılık olduğu görülmüş, 20 yaş ve altında yer alan grubun 26 yaş ve üzeri olanlardan zihinsel hazıroluş açısından daha düşük puan aldıkları belirlenmiştir. Sporcular için geliştirilen yeni form ölçeğin, temel test özelliklerini büyük oranda karşıladığı görülmüştür.

The effect of mental readiness on sportive performance has been revealed in previous studies. There isn’t any measurement scale in Turkish for the evaluation of mental readiness in sportive performance. The aim of this study is to develop a scale for the evaluation of mental readiness of athletes participating in team sports. A preliminary scale of 41 items was applied to 78 female and 132 male, a total of 210 professional athletes participating in team sports. When data was analyzed by basic component analysis and varimax rotation, 35 items with load values over 0.30 congregated on six factors, namely “Mental Preparation”, “Cool-Headedness”, “Fear”, “Motivation”, “Concern” and “Concentration”. The scale with this construct explained 46.881% of the total variation. The compliance index of this six factor model was in acceptable levels according to Confirmatory Factor Analysis. Interdimensional correlations were found in accordance with expectations. The correlations between interdimensions were neither as high as to be overlapping, nor they were as low as to be unrelated. Cronbach Alpha internal consistency coefficient was 0.88 for the total scale and 0.85 for Mental Preparation, 0.77 for Cool-Headedness, 0.64 for Fear, 0.55 for Motivation, 0.48 for Concern and 0.51 for Concentration sub dimensions. Group comparisons showed that the only difference was between the age groups in terms of overall total score, the age group below 20 years scoring lower than the group above 26 years in mental readiness. New form scale for sports has mostly acceptable tests properties.