Râhî’nin Misbâhu’l-Ma’ârif’i (İnceleme-Metin-Nesre Çeviri)

Abstract

Bu çalışmada 16.yy. şâirlerinden Râhî’ye ait olan Misbâhu’l-Ma’ârif adlı manzum eser incelemeye tabi tutulmuştur. Eserin tespit edebildiğimiz tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi koleksiyonu 03880 numarada kayıtlı bulunmaktadır. Eser, büyük bir bölümünün esmâ-i hüsnâ şerhi olması hasebiyle klasik Türk edebiyatında esmâ-i hüsnâlar kapsamında ele alınmıştır. Üç ana başlıktan oluşan çalışmamızın giriş bölümünde esmâ-i hüsnâ üzerinde durularak esmâ-i hüsnânın lügat ve ıstılah manası, Türk edebiyatındaki yeri ve manzum esmâ-i hüsna şerhleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Râhî’nin hayatı, edebi kişiliği ve eserleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Misbâhu’l-Ma’ârif’in nüsha tanıtımı yapıldıktan sonra şekil ve muhteva hususiyetleri hakkında bilgi verilip esmâ-i hüsnâ ile şiirler arasındaki anlam ilişkisi irdelenmiş, ardından eserin sonunda yer alan ayet başlıklı manzumeler hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Üçüncü bölümde metnin günümüz Türkçesine ve transkripsiyon alfabesine çevirisi yer almaktadır. Bu tez ile Râhî ve Mibâhu’l-Ma’ârif adlı eserinin klâsik Türk edebiyatında yer edinmesi ve manzum esmâ-i hüsnâ şerhleri ile ilgili yapılacak çalışmalara kaynak oluşturması amaçlanmıştır.

In this study, the poetic work named Misbâhu'l-Ma'ârif, which belongs to 6th century poet Râhî, has been examined. The only copy of the work that has been able to be identified is registered in the Suleymaniye Library Haci Mahmud Efendi collection in the fixture number 03880. The work has been analyzed within the scope of Esmâ-i Husnâs in classical Turkish literature, since most of it is an annotation of Esmâ-i Hüsnâ. In the introductory part of our study, which consists of three main titles, information about the lexicon and terminology of Esmâ-i Hüsnâ, its place in Turkish literature and poetic esmâ-i Hüsna annotations are given. In the first chapter, Râhî's life, his literary personality and works are studied. In the second part, after the copy of Misbâhu'l-Ma'ârif is introduced, information about its form and content features is given and the meaning relationship between Esmâ-i Husnâ and poems is examined. The translation of the text into today's Turkish and transcription alphabet are available in the third part of the thesis. With this thesis, it is aimed that Râhî and his work Misbâhu'l-Ma'ârif will take place in classical Turkish literature and will be a source for studies on poetic Esmâ-i Hüsnâ commentaries.