Hassa Baş Mimarı Mehmed Tâhir Ağa'nın Çalışmalarının Kültürel Mirasın Korunması Bağlamında Değerlendirilmesi

Abstract

Gerek İstanbul’da gerekse tüm Osmanlı topraklarında inşa edilen ve tamir edilen günümüze gelebilmiş özgün eserleri, aynı zamanda yaşadığı dönemdeki yenilikleri somut bir şekilde bugüne aktaran, Mehmed Tâhir Ağa’nın kültürel mirası korumadaki önemi, geleneksel uslüp ile ölçülerde ve tezyinatta uyguladığı değişim arasında kurduğu terkipte bulunmaktadır. İçinde bulunduğu çağın getirdiği yenilikleri yok saymadan, aynı zamanda da kültürüne bağlı kalıp, geleneklerine aykırı olmayan yapılar inşa etmeyi başarabilmiş yetenekli bir mimardır. Bu çalışmanın birinci bölümünde, genel hatlarıyla kültürel miras açıklanmıştır. İkinci bölümde Hassa mimarlar ocağının kuruluş amacı hakkında bilgi verilmiştir. Sonrasında bu ocağın başmimarları ve o dönemin mimari koruma anlayışı, araştırılan kaynaklar doğrultusunda incelenmiştir. Böylelikle tarihte mimari onarım faaliyetlerin işleyiş biçimi ortaya konulmuştur. Bu genel açıklamalardan sonra, çalışmanın ana konusu olan Mehmed Tahir Ağa’nın hayatı aktarılmıştır. Üçüncü bölümde ise 18. yüzyılın mimarideki etkilerine değinilmiş ve ardından Tahir Ağa’nın başmimarlığı döneminde İstanbul’da inşa edilen yapılardan günümüze özgün bir biçimde ulaşan birkaç eser, klasik ve barok üslubu açısından mukayese edilerek değerlendirilmiştir. Son olarak dördüncü bölümde Tahir Ağa’nın dönemin yenilikçi üslubunu, geleneksel ve kültürel Osmanlı değerlerini koruyarak eserlerine nasıl yansıttığı maddeler halinde özetlenmiştir.

The importance of Mehmet Tahir Ağa in preserving the cultural heritage, who conveys the original works that have survived to the present day, which were built and repaired both in Istanbul and in all Ottoman lands, as well as the innovations of his time, is in his ability to use the traditional style and the new style together. He is a talented architect who has managed to build structures that are not contrary to his traditions, without ignoring the innovations of his age, while at the same time adhering to his culture. In the first part of this study, the cultural heritage is explained in general terms. In the second section, information about the purpose of the establishment of Hassa architects establishment is given. After that, the chief architects of this establishment and the architectural concept of protection of that period were examined in accordance with the investigated sources. Thus, the way of functioning of architectural repair activities has been revealed in history. After these general explanations, the life of Mehmed Tahir Ağa, the main subject of the study, was transferred. In the third chapter, the effects of the eighteenth century on architecture are mentioned and then a few works that have reached our days in an original form from the buildings built in Istanbul during the reign of Tahir Ağa's chief architect are compared and evaluated in terms of classical and baroque style. Finally, in the fourth chapter, how Tahir Ağa reflected the innovative style of the period in his works while preserving traditional and cultural Ottoman values is summarized in the articles.