TSMK h.1523 no’lu Hünernâme Minyatürlerinde Mimarî Süsleme Unsurları

Abstract

Osmanlı döneminde minyatür sanatı, daha çok bir kitap sanatı olarak kendine yer bulabilmiştir. 16. yüzyılın önemli eserlerinden biri Hünernâme’dir. Minyatürleri Nakkaş Osman ve ekibi tarafından hazırlanan TSMK H.1523 envanter numaralı I. ciltte, Osmanlı Devleti’nin önemli tarihî olayları ve padişahların hünerleri anlatılmaktadır. Eserde yer alan minyatürler mekan kurgusu bakımından önemlidir. Mimarî unsurlara bolca yer verilen kompozisyonlarda yapıların süslemeleri dikkat çekmektedir. Hünernâme minyatürlerinde yer alan mimarî süslemeler ve çözümlemeleri hakkında literatürde yeterli çalışma olmadığı gözlemlenmiştir. Bu eksikliği gidermek amacıyla hazırlanan çalışmada, Hünernâme’nin I. cildinde yer alan mimarî yapılar ve mimarî unsurların kompozisyon içerisindeki yeri incelenmektedir. Mimarîde uygulanan süsleme tercihlerinin hangi esaslara göre yapıldığı, kompozisyon ilkelerine uygunluğu araştırılmış, bu süslemelerin uygulanmasında kullanılan yöntem ve teknikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda elde edilen veriler değerlendirilmiştir.

In the Ottoman period, miniature found place as a book art. Hünernâme, one of the significant works of the 16th. In volume I with inventory number TSMK H.1523, illustrated by Nakkaş Osman and his team, prominent historical events of the Ottoman State and the skills of the sultans are described. The miniatures in this work are striking in terms of spatial setting. The decorations of the buildings draw attention in the compositions, which include plenty of architectural elements. It has been observed that there are not enough studies in the literature about architectural decorations and their analysis in Hünernâme miniatures. In this study aiming to fill the gap in the literature, the architecture and the place of architectural elements in the composition in the first volume of Hünernâme are examined. The basis of the ornamentation preferences applied in architecture and their compatibility with composition principles are investigated, and the methods and techniques used in the application of these ornaments are tried to be defined. The data obtained in this direction were evaluated.