İstanbul Seririyatı’nda Türkçe Tıp Eğitimi Tartışmaları ve Psikiyatri Terimlerinin Eski Usulde Türkçeleştirilmesi Denemesi: Lütfü Akif Orbay’ın Eski Usul Tıbbi Lügati

Abstract

Batının tıp alanında kaydettiği gelişmeler Osmanlı tıp eğitim sistemine aktarılırken; yeni tıp biliminin gelişim sürecinde Batı dilleri kullanılmak mecburiyetinde kalınmıştır. İlk zamanlar Fransızca olan tıp eğitim dili, yol açtığı öğrenme güçlükleri ve millî duygular sebebiyle eleştirilmiştir. Tıp eğitiminin anadil ile öğrenilmesini mümkün kılmak için yapılan çalışmalarla, aksini savunan karşıt düşünceler, ilim ve siyaset alanlarında tartışmalara sebebiyet vermiştir. Tıp eğitim dilinin Türkçeleştirilmesi aşamasında tıp terminolojisi de ayrıca sorun teşkil etmiştir. Bu hususlar, ülkemizde psikiyatrinin kurucusu sayılan Mazhar Osman’ın 1919-1951 yılları arasında aylık yayınladığı ‘‘İstanbul Seririyatı’’ dergisindeki makalelere konu olmuştur. Bu inceleme; Ahmet Mithat Efendi’den Mazhar Osman’a tıp eğitim dili tartışmaları ve İstanbul Seririyatı dergisi çevresinde önerilen tıp terimlerini ele almaktadır. Ayrıca İstanbul Seririyatı dergilerinde yer alan Lütfü Akif Orbay’ın psikiyatri sözlük denemesine yer verilmiştir.

While the developments of the West in the field of medicine were transferred to the Ottoman medical education system; Western languages had to be used in the develop ment process of the new medical science. The language of medical education, which was French at first, was criticized for the learning difficulties and national feelings it caused. The efforts to make it possible for medical education to be learned in native language and the contrary opinions advocating the opposite have led to debates in the fields of science and politics. Medical terminology also posed a problem in the process of translating the medical education language into Turkish. These issues have been the subject of articles in the journal “İstanbul Seririyat”, published monthly between 1919-1951 by Mazhar Osman, considered the founder of psychiatry in our country. The subject of this review contains medical education language issues and medical literature topics discussed in the İstanbul Seririyatı journal. In addition, Lütfü Akif Orbay’s psychiatry dictionary essay, which was published in “Istanbul Seririyatı” journals, is included.