Diyalektik Davranış Terapisi Grup Beceri Eğitiminin Ebeveynlerin Psikolojik Belirti ve Aile İçi İlişkilerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın birincil amacı Diyalektik Davranış Terapisi Beceri Eğitiminin (DDT-BE) okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin anne baba stresine etkisinin Bilişsel Davranışçı Temelli Psikoeğitim (BD-P) ve bekleme grubuna kıyasla incelenmesidir. İkincil olarak ise DDT-BE’nin ebeveynlerin ebeveyn tükenmişliği, çocuk ana baba ilişkisi, duygu düzenleme güçlüğü, bilinçli farkındalık, depresyonanksiyete- stres ve koronavirüs anksiyetesine etkisini BD-P ve bekleme grubuna kıyasla incelemek hedeflenmiştir. Bu amaçla, çalışmaya katılımcı olmak için başvuran ve ebeveyn stresi kesim noktasının üzerinde olan 52 kadın 12 haftalık Çevrimiçi DDT Beceri Eğitimi (DDT-BE), 12 haftalık Çevrimiçi BD-P ya da Bekleme Grubu olmak üzere üç gruba seçkisiz bir şekilde atanmıştır. Katılımcıların yaşları 27 ile 41 arasındadır. Bilinçli farkındalık, kişilerarası etkililik, duygu düzenleme ve stres toleransı modüllerini içeren DDT-BE’nin her bir oturumu 120 dakika sürmüştür. Her bir oturumu 60 dakika süren BD-P ise okul öncesi dönem çocuklarının gelişimsel özellikleri, duygu-düşünce-davranış üçgeni, ebeveyn stilleri, problem çözme gibi konulara değinmiştir. Çalışmada veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, DSM-5 Birinci Düzey Kesitsel Belirti Ölçeği- Erişkin Formu, Anne Baba Stres Ölçeği, Ebeveyn Tükenmişlik Değerlendirilmesi, Çocuk Anababa İlişki Ölçeği, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği Kısa Form, Bilinçli Farkındalık Ölçeği, Depresyon- Anksiyete-Stres Ölçeği Kısa Formu ve Koronavirüs Anksiyete Ölçeği kullanılmıştır. Tüm katılımcılardan paralel zamanlarda uygulama öncesi ön test, uygulama bitiminde son test, uygulamanın bitiminden iki ay sonra ise izlem ölçümleri alınmıştır. Araştırmanın verileri Tekrarlı Ölçümler için İki Yönlü ANOVA ile analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda DDT-BE katılımcılarının anne baba stresi, ebeveyn tükenmişliği, depresyon, stres puanlarında anlamlı derecede azalış; bilinçli farkındalık puanlarında ise anlamlı derecede artış bulunmuştur. Çocuk ana baba ilişkisi, anksiyete ve koronavirüs anksiyetesi puanları için grup ve ölçüm etkileşimlerinin anlamlı olmadığı ancak ölçüm değerlerinin anlamlı olduğu bulunmuştur. DDT-BE sonuçları BD-P ve bekleme grubuyla karşılaştırılarak incelendiğinde ise bekleme grubu için tüm değişkenlerde anlamlı bir fark bulunamadığı, BD-P için ise anne baba stresi, ebeveyn tükenmişliği ve depresyon değişkenlerinde anlamlı fark bulunduğu, ancak bu farkın DDT-BE’den istatistiksel olarak daha zayıf olduğu görülmüştür. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.

The primary purpose of this study was to examine the effect of Dialectical Behavioral Therapy Skills Training (DBT-BE) on parental stress of parents with preschool children compared to Cognitive Behavioral Based Psychoeducation (CB-P) and waiting group. Second, this study aimed to examine the effects of DBT on parents' parental burnout, child-parent relationship, emotion regulation difficulties, mindfulness, depression-anxiety-stress and coronavirus anxiety compared to CB-P and waiting group. For this purpose, 52 women who applied to participate in the study and whose parental stress was above the cut point were divided into three groups randomly: 12-week Online DBT Skills Training (DBT-ST), 12-week Online CB-P or Waiting Group. The ages of the participants are between 27 and 41. Each session of DBT-ST, which includes mindfulness, interpersonal effectiveness, emotion regulation and stress tolerance modules, lasted 120 minutes. CB-P, each session lasted for 60 minutes, touched upon the developmental characteristics of preschool children, the emotionthought- behavior triangle, parenting styles, and problem solving. Demographic Information Form, DSM-5 First Level Cross-sectional Symptom Scale-Adult Form, Parenting Stress Scale, Parent Burnout Assessment, Child-Parent Relationship Scale, Emotion Regulation Difficulty Scale Short Form, Mindful Attention Awareness Scale, Depression-Anxiety- Stress Scale Short Form and Coronavirus Anxiety Scale were used. The pre-test before the application, the post-test at the end of the application, and the follow-up measurements two months after the end of the application were taken from all participants at parallel times. The data of the study were analyzed with Two Way ANOVA for Repeated Measures. As a result of the study, there was a significant decrease in parental stress, parental burnout, depression, and stress scores of DBT-ST participants; a significant increase was found in mindfulness scores. It was found that group and measurement interactions were not significant for child-parent relationship, anxiety and coronavirus anxiety scores, but measurement values were significant. When DBT-ST results were compared with CB-P and waiting groups, no significant difference was observed in all variables for the waiting group, while there was a significant difference in the variables of parental stress, parental burnout, and depression for CB-P group, but this difference was statistically weaker than DBT-BE. The findings were discussed in the light of the literature.