Okul Öncesi Çocukların Değer Düzeyleri ile Prososyal Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma okul öncesi çocukların prososyal davranışları ile değer düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla çalışma grubunun demografik bilgilerinin yer aldığı “Kişisel Bilgi Formu”, Bağcı (2015) tarafından geliştirilen “Çocuk Prososyallik Ölçeği- Anne ve Öğretmen Formu”, “Öğretmen Formu” ile Neslitürk ve Çeliköz tarafından (2015) geliştirilen “Okul öncesi Değerler Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışma grubunu 2022-2023 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı bağımsız anaokulları ile ilkokul bünyesindeki anasınıflarında eğitime devam eden 5-6 yaş 313 okul öncesi çocuk oluşturmuştur. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma grubu belirlenirken kolay ulaşılabilir örneklem yöntemi seçilmiştir. Verilerin analizinde Bağımsız Grup t Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), gruplar arasındaki farklılığın kaynağını tespit etmek için Post-Hoc testlerinden Tukey, Pearson Korelasyonu ve basit standart regresyon analizinden yararlanılmıştır. Analizlerde anlamlılık düzeyi (p<05) olarak belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre okul öncesi dönem çocuklarının değer düzeyleri cinsiyet, kardeş sayısı anne-baba eğitim düzeyi, anne çalışma durumu ve mesleği, evde hayvan besleme değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Yine çocukların prososyal davranışları anne-baba eğitim düzeyi, anne çalışma durumu ve mesleği, evde hayvan besleme durumu gibi değişkenlere göre anlamlı farklılık göstermiştir. Yapılan korelasyon analizi sonucunda ise çocukların değer düzeyleri ile prososyal davranışları arasında pozitif yönlü ve “yüksek düzeyde” anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Çocukların değer düzeylerinin sorumluluk, saygı, iş birliği, dürüstlük, dostluk/arkadaşlık ve paylaşım/eşitlik boyutları, çocukların prososyal davranışlarının anlamlı birer yordayıcısıdır.

This search was conducted to examine the relationship between preschool children's prosocial behaviors and their value levels. For this purpose, "Personal Information Form" including demographic information of the study group, "Child Prosociality Scale - Mother and Teacher Form", "Teacher Form" developed by Bağcı (2015) and "Preschool Values Scale" developed by Neslitürk and Çeliköz (2015) were used. The study group consisted of 313 preschool children aged 5-6 years who attended preschool independent kindergartens and kindergartens within primary schools affiliated to the Ministry of National Education in Istanbul in the 2022-2023 academic year. In this study, the relational survey model, which is one of the quantitative research methods, was used. The convenience sampling method was chosen to determine the study group. Independent Group t Test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA), Post-Hoc tests Tukey, Pearson Correlation and simple standard regression analysis were used to determine the source of the difference between the groups. The level of significance in the analyses was set as (p<05). According to the findings of the research, it was determined that the value levels of preschool children differed significantly according to the variables of gender, number of siblings, parents' education level, mother's working status and occupation, and feeding animals at home. Again, children's prosocial behaviors showed significant differences according to variables such as parents' level of education, mother's working status and occupation, and feeding animals at home. As a result of the correlation analysis, it was seen that there was a positive and "high level" significant relationship between children's value levels and prosocial behaviors. The dimensions of responsibility, respect, cooperation, honesty, friendship/friendship and sharing/equality of children's value levels are significant predictors of children's prosocial behaviors.