Mehmet Kaplan ve Nihad Sâmi Banarlı’da Dil, Edebiyat veKültürel Kimlik

Abstract

Mehmet Kaplan ve Nihad Sâmi Banarlı’nın kültürel kimlikle ilgili görüşlerini inceleyen bu çalışma yakın dönem Türk tarihinde kültürel kimlik düşüncesinin değişim sürecinin anlaşılmasına katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu amaçla 1940’lardan 1980’lere uzanan ve birer seçki niteliği taşıyan, Mehmet Kaplan’ın Kültür ve Dil, Nihad Sâmi Banarlı’nın ise Türkçenin Sırları adlı eserlerine odaklanmaktadır. Çalışmada Türkiye’de kimlik ve kültürle ilgili tartışmalar üzerinde kısaca durulmakta; Kaplan ve Banarlı’nın çalışmalarında kültürün konumundan söz edilmektedir. Ardından literatürden hareketle kültür ve kimlik kavramları ele alınmakta; Kaplan ve Banarlı’nın Türkiye’nin kültürel kimliği algısı tartışılmaktadır. Kaplan ve Banarlı’nın kültürel kimlikte dil ve edebiyata nasıl yer verdikleri dil, edebiyat ve kültür birliği; Türkçe ve diğer diller; dilde tasfiyecilik ile edebî simalar ve Yahya Kemâl başlıkları altında incelenmektedir. Her iki yazarın da dil ve edebiyatı kültüre eşdeğer gördüğü, Türkçenin geleceği için geçmişinin iyi bilinmesi gereğine dikkat çektiği ifade edilmektedir. Kaplan ve Banarlı’nın dilde tasfiyecilikle ilgili görüşleri ise Atatürk’ün dile yaklaşımının süregelen etkileri, dile yönelik yanlış tutumların eleştirisi ve dile yaklaşımda sağlıklı olan yöntemin tespiti bağlamında ele alınmaktadır. Mehmet Kaplan ve Nihad Sâmi Banarlı’nın Türk diline ve Türk edebiyatına sahip çıkarak Türk kültürel kimliğini korumanın mümkün olduğunu düşündükleri gösterilmekte; incelenen eserlerin devlet kurumları, siyasetçiler, toplumun geneli ve özelde gençleri muhatap alarak harekete geçirmeyi hedeflediği iddia edilmektedir.

This study explores the perspectives of Mehmet Kaplan and Nihad Sâmi Banarlı on cultural identity, aiming to contribute to the understanding of the evolving concept of cultural identity in recent Turkish history. Specifically, it focuses on two influential works: Mehmet Kaplan’s Kültür ve Dil (Culture and Language) and Nihad Sâmi Banarlı’s Türkçenin Sırları (The Secrets of Turkish), which contain selected writings spanning from the 1940s to the 1980s. The article discusses the debates surrounding identity and culture in Turkey, analyzing the role of culture in the works of Kaplan and Banarlı. Drawing from existing literature, it delves into the concepts of culture and identity, and examines how Kaplan and Banarlı perceive Turkey’s cultural identity. The study investigates the integration of language and literature into cultural identity, covering topics such as the unity of language, literature, and culture; the Turkish language and other languages; the impact of liquidationism on language and literary figures; and the influence of Yahya Kemâl. Both authors consider language and literature as integral to culture and emphasize the importance of understanding Turkey’s past for its future. Additionally, the article explores Kaplan and Banarlı’s views on liquidationism in language, addressing the enduring effects of Atatürk’s language policies, criticism of inappropriate language attitudes, and the quest for a sound approach to language. It argues that by safeguarding the Turkish language and Turkish literature, Kaplan and Banarlı believe that Turkish cultural identity can be preserved. Furthermore, the article posits that their works aim to mobilize state institutions, politicians, society at large, and especially the youth.