Historicizing National Socialism and Mehmet Genç

Abstract

National Socialism, more than just a political ideology, signifies one of the most convoluted historical events of the twentieth century. The depiction of the Nazi era in post-war historiography emerged as a contentious realm of debate. Distinct interpretative divides crystallized: on one side, the ‘Sonderweg’ theories asserting Germany’s unique modernization journey, and on the other, perspectives anchoring events to the prevailing geopolitical dynamics and broader factors of the period. Germany’s assertive strides under National Socialist leadership, especially during the 1930s, amplified the challenges of a nuanced treatment of the topic. In Turkey, amidst a landscape of contending modernization narratives, National Socialism had resonated with those seeking a more culturally attuned renewal. This study aims to scrutinize the Ottoman economic historian Mehmet Genç’s evaluation of National Socialism. Genç’s engagement with the subject goes beyond mere historical processes and political events, encompassing the philosophical background of National Socialism. The analysis will first delve into Genç’s evaluation of National Socialism through the lens of the Sonderweg theses, then explore the foundational philosophical orientations that underpin Genç’s academic perspectives and methodologies.

Nasyonal Sosyalizm, bir siyasi ideoloji olmanın ötesinde, yirminci yüzyılın en çetrefil tarihi vakalarından birine işaret eder. Nazi tecrübesinin tarihe nasıl kaydedileceği savaş sonrası tarih yazımının en çetin bahislerinden biri olmuştur. Hadiseleri Almanya’nın benzersiz bir modernleşme sürecinden geçtiğini söyleyerek açıklayan ‘özel yol’ (sonderweg) tezleriyle, olan biteni dönemin cari güç dengeleri ve daha genelleştirilebilir etkenlere bağlayarak izah eden yaklaşımlar arasında ciddi yorum farklılıkları ortaya çıkmıştır. Almanya’nın Nasyonal Sosyalist idare altında sergilediği atılımın etkisiyle özellikle otuzlu yıllarda uyandırdığı olumlu ilgi de konuyu yetkin biçimde işlemeyi zorlaştıran hususlardan biri olmuştur. Nasyonal Sosyalizm, alternatif modernleşme anlayışlarının mücadele içerisinde olduğu Türkiye’de de toplumsal bünyeye uygun daha sahih bir kültürel yenileşme arayanlar arasında merak uyandıran bir mesele olmuştur. Bu çalışmada Osmanlı iktisat tarihçisi Mehmet Genç’in nasyonal sosyalizme dair değerlendirmelerinin tahlili amaçlanmaktadır. Genç’in konuyla ilgisi tarihi süreçler ve siyasi hadiselerle sınırlı kalmamış, Nasyonal Sosyalizm’in felsefi hazırlayıcılarını da içeren bir kapsama doğru genişlemiştir. Çalışmada, önce sonderweg tezleri bağlamında Mehmet Genç’in Nasyonal Sosyalizm üzerine değerlendirmeleri, ardından aynı değerlendirmelere temel oluşturan felsefi yönelimlerin Genç’in ilmi tavır ve yaklaşımlarındaki yeri incelenecektir.