Kur’ân-ı Kerim’deki Baba-Oğul Kıssalarının Sîret Siyâkında Okunması

Abstract

Allah (c.c.), hak dinden ve imandan sapan insanları lütuf ve nezaketle doğru yola rehberlik eden peygamberler göndermiştir. Peygamberlerin gelmediği dönemlerde onların izinden giden salih kimseler bu rehberlik görevini yerine getirmiştir. Bu önderlerin Kur’ân’da adları açıkça zikredilen ve zikredilmeyen evlatları vardır. Hz. İbrâhim ve İsmâil’de olduğu gibi baba oğul olarak her ikisine de peygamberlik vazisefesi verilenler olmuştur. Bunun yanında Hz. İbrâhim ve Âzer örneğindeki gibi yalnızca birinin nübüvvetle görevlendirildiği durumlar da vardır. Bu araştırmada, Kur’ân’daki baba-oğul kıssalarının ana mesajları ve bunların Asr-ı saadet dönemindeki yansımaları ele alınmıştır. Araştırma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde konuyla ilgili âyetlerden belirlenen kelimeler çerçevesinde kavramlar tanımlanmış ve nüzûl döneminden önceki baba-oğul ilişkileri yine âyetler çerçevesinde ortaya konmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde baba-oğul ilişkilerinin bahsedildiği Kur’ân kıssaları tespit edilerek, muhataplara bu bağlamda verilen mesajların tahlili yapılmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise kıssalardaki mesajların bir kısmının baba-oğul ilişkisi üzerinden verilmesinin hikmeti anlaşılmaya çalışılmış, bunların Peygamberimizin (s.a.v), ashâbının ve kâfirlerin hayatlarındaki benzer yönler araştırılmış, mevzubahis kıssaların sîret siyâkında okunmasının imkânı ortaya konmaya çalışılmıştır.

Allah (swt) sent prophets to guide people who deviated from the true religion and faith to the right path with grace and kindness. In the absence of prophets, righteous people who followed in their footsteps fulfilled this guiding duty. These leaders had offspring whose names are explicitly mentioned in the Qur'an and those whose names are not mentioned. While some of them continued their duties after their fathers, some of them were not made responsible for such a duty. In this study, the main messages of the father-son parables in the Qur'an and their reflections in the era of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him) are discussed. The research consists of three parts. In the first part, the concepts are defined within the framework of the words determined from the verses related to the subject and the father-son relations before the period of revelation are tried to be revealed within the framework of the verses. In the second part, the Qur'anic parables in which father-son relations are mentioned are identified and the messages given to the interlocutors in this context are analyzed. In the third part, the wisdom of giving some of the messages in the parables through the father-son relationship has been tried to be understood, the similar aspects of these in the lives of the Prophet (saw), his companions and disbelievers have been investigated, and the possibility of reading the parables in the sīrah siyāq has been tried to be revealed.