Kişilik Organizasyonları ve Kişilik Bozukluğu Eğilimlerinin Algılanan Ebeveyn Tutumları, Bilişsel Esneklik ve Travmalar Bağlamında İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı algılanan ebeveyn tutumları, bilişsel esneklik ve travmaların Antisosyal, Narsisistik, Histriyonik kişilik bozukluğu eğilimleri ve psikodinamik kişilik organizasyonları ile ilişkisinin incelenmesidir. Çalışmaya 464’ü kadın ve 296’sı erkek olmak üzere 760 yetişkin birey katılmıştır. Veriler katılımcılardan Kişisel Bilgi Formu, Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları Ölçeği – Çocuk Formu, Çocuk Yetiştirme Stilleri Ölçeği, Kişilik Organizasyonları Envanteri, Coolidge Axis II Envanteri – Plus Türkçe Kısa Formu, Bilişsel Esneklik Envanteri, Birikimli Travmalar Ölçeği Kısa Formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma bulguları Korelasyon, Çoklu Doğrusal Regresyon, Hiyerarşik Regresyon ve Bağımsız Örneklem t-Testi analizleri ile incelenmiştir. Gerçekleştirilen analiz sonuçları, nevrotik kişilik organizasyonunun olumlu anne ve baba tutumları ve bilişsel esneklik ile sınırdurum kişilik organizasyonun ise olumsuz anne ve baba tutumları ve travmalar ile pozitif yönde ilişkili olduğunu göstermiştir. Bunun yanı sıra, Antisosyal KB eğiliminin olumlu anne ve baba tutumları ve bilişsel esneklik ile negatif, olumsuz anne (sıkı denetim/kontrol, reddedicilik) ve baba (reddedicilik) tutumları ve travmalar ile pozitif; Narsisistik KB eğiliminin olumsuz anne (sıkı denetim/kontrol) ve baba (sıkı denetim/kontrol ve reddedicilik) tutumları, bilişsel esneklik ve travmalar ile pozitif; Histriyonik KB eğiliminin ise anne ve baba olumsuz tutumları (sıkı denetim/kontrol ve reddedicilik) ve travmalar ile pozitif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Regresyon analizlerinin ortaya koyduğu en ilgi çekici sonuç ise anne tutumları, travmalar ve bilişsel esneklik kontrol edildiğinde bile baba sıkı denetim/kontrol tutumlarının sınırdurum kişilik organizasyonu, Antisosyal ve Narsissitik Kişilik Bozukluğu eğilimleri üzerindeki pozitif yordayıcı gücünü devam ettirmiş olmasıdır. Elde edilen sonuçlar alan yazın bulguları doğrultusunda tartışılmış ve gelecekte yapılacak olası çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

The aim of the present study was to explore the relationship of perceived parental attitudes, cognitive flexibility and traumas with Antisocial, Narsisistic, Histrionic personality disorder tendencies and psychodynamic personality organizations. 760 adults, 464 women and 296 men, participated in the study. The data were collected from the participants via Personal Information Form, Abbreviated Perceived Parental Attitudes Scale - Child Form, Child Raising Styles Scale, Personality Organizations Inventory, Coolidge Axis II Inventory - Plus Turkish Short Form, Cognitive Flexibility Inventory, Cumulative Traumas Scale Short Form. Research findings were examined by Correlation, Multiple Linear Regression, Hierarchical Regression, and Independent Sample t-Test analyses. The results of the analysis showed that neurotic personality organization was positively associated with positive maternal and paternal attitudes and cognitive flexibility whereas borderline personality organization was positively associated with negative maternal and paternal attitudes and traumas. Furhetmore, the results revealed that Antisocial PD tendency was negatively associated with positive maternal and paternal attitudes and cognitive flexibility but was positively associated with negative maternal (overprotection, rejection) and paternal (rejection) attitudes and traumas; Narcissistic PD tendency was positively associated with negative maternal (overprotection) and parental (overprotection and rejection) attitudes, cognitive flexibility and traumas and Histrionic PD tendency was positively associated with negative maternal and parental attitudes (overprotection and rejection) and traumas. The most outstanding finding of the regression analyses was that the overprotection parental attitudes continued to be a positive predictor of borderline personality organization, Antisocial and Narsisistic PD tendencies even when the maternal attitudes, traumas and conginitive flexibility were controlled. The results obtained were discussed in line with the findings of the literature and suggestions were made for possible future studies.