Tasarım: Yeni Sanat Mı?

Abstract

Sanatın sonuna dair tartışmalar dünyada uzunca bir zamandır sürüp gidiyor. Sanatın gerekliliği ve geleceği belki de tüm tarihi boyunca hiç bu denli sorgulanmamıştı. Diğer yandan da hayatın her alanında tasarım çok önemli bir hale gelmiş durumda. Bir zamanlar sadece ayrıcalıklı zümreler özel tasarım ürünlerine sahip olabiliyorken, artık her gelir seviyesi ve zevke yönelik tasarımlar yapılmakta. Teknolojik ürünler değişik firmalar tarafından aşağı-yukarı benzer özelliklere sahip olarak piyasa sürülüyor. Görsel tasarımları onları birbirinden farklılaştıran ve tercih sebebi haline getiren özelliklerinden biri haline geldi. Günümüzde tasarım ürünlerinin çok etkileyici bir görsellikle sunulduğunu kabul etmemiz gerekir. Bu durum zaman zaman onlara birer sanat objesi gibi davranılmasına dahi yol açmakta. Peki, günlük kullanıma yönelik, işlevsel bir tasarım ürününün estetik açıdan etkileyiciliği onu bir sanat nesnesi haline getirmeye yeterli midir? Görsel sanatlar arenasında ise işlerin çoğunlukla reklam estetiğinde, grafiksel anlatımın ağırlıkta olduğu bir dille seyirciye sunulduğunu görüyoruz. Bu durumda sanat hala “sanat” sayılabilir mi? Bu bildiride sanat ve tasarım arasındaki bulanıklaşan sınırlar irdelenerek, çağdaş sanatla tasarımın (ya da sanatçıyla tasarımcının) hangi noktalarda buluştuğu ya da ayrıştığı; sanatın ve insanlığın sanata duyduğu ihtiyacın varlığını sürdürüp sürdürmediği incelenecektir. Tarih boyunca sanatın motivasyonları ve içeriği kısaca açıklandıktan sonra, “sanatın sonundan sonra” sanatın geldiği nokta ve çağımızda tasarım alanlarının sanatın yerini alıp alamayacağı sorularına yanıt aranacaktır.