Dil Politikaları ve Medeniyetsel Meydan Okumalar : Çağdaş Fas’ta Amazigh Hareketi

Abstract

Bu tez kamusal alanının toplumsal hareketlere kamusal ve resmi yaklaşımlara meydan okumaları için nasıl bir boşluk sağladığını ortaya koyma çabasıyla, son on beş yıl içinde Fas kamusal alanında süren linguistik tartışmaların yörüngesini keşfedecektir. Kamusal alanın dönüşümü kültür, dil ve kimlikle ilgili dile getirilen resmi söylemlerin eskiden marjinal kabul edilen sesler tarafından sorgulanmasında hayati bir rol oynamış ve 2011 Anayasası’nda vücut bulan anayasal değişiklikler için baskı yapmıştır. Bu tür “tarihi” anayasal düzenlemelerden biri “Amazighe”nin Arapçanın yanı sıra resmi bir ulusal dil olarak tanınmasıdır. Bu; o hareketin sivil toplum aktivizminin yumuşak gücünü nasıl başarıyla kullandığını ve kamusal alanın uzun süredir Amazigh’i Fas ulusal kimliği ve kolektif hafızasından dışlamış olan otoriter bir rejime karşı nasıl meydan okuduğunu gözler önüne sermektedir. Aslında, sosyopolitik ortama daha yakından bakıldığında Fas’ın Kral 6. Mohammed’in tahta çıkmasıyla birlikte şahlanan binlerce STK’nın bulunduğu canlı bir sivil topluma sahip olduğu görülebilir. Fas sivil toplumunun güçlenmesi ve kamusal alandaki artan temsili ve performansı, nüfusun siyasal sistemi reformdan geçirmek ve rejimin otoriterliğini kırmak için toplumsal hareketliliğin önemini kavradığının bir göstergesidir.

This thesis will explore the trajectory of linguistic debates in the Moroccan public sphere over the last 15 years, in an attempt to illustrate how the public sphere has enabled a space for social movements to contest public and official attitudes on language and idetntity. The transformation of the public sphere played a vital role in allowing previously marginalized voices to contest official narratives of identity, language, and culture, and force constitutional changes that were reflected in the 2011 constitution. One such “historic” constitutional amendment is the recognition of “Amazighe” as an official national language alongside Arabic, an illustration of this movement’s successful deployment of the soft power of civil society activism and the public sphere to counter an authoritarian régime that had for long excluded the Amazigh in its construction of Morocco’s national identity and collective memory. In fact, a closer examination of the socio-political scene reveals that Morocco has developed a vibrant civil society, as attested by the thousands of NGO’s that have proliferated since the accession of King Mohammed VI to the throne. The strenghtening of Moroccan civil society and its growing representation and performance in the public sphere is an indication that the populace has fully grasped the value of social mobilization to reform the political system and curb the authoritarianism of the régime.