İbn Mâce’nin Sünen’i Üzerine Yapılan Çalışmalar

Abstract

Hz. Peygamber’den alınıp sahabe tarafından bir sonraki nesle aktarılan hadisler, farklı konu başlıklarıyla telif edilen eserlerde derlenmiştir. Hicrî III. asırda hadislerin “konularına göre” derlendiği beş temel eser ön plana çıkmış, bunlar arasında sadece İslam hukuku ile ilgili hadisleri içeren üç eser Sünen adıyla meşhur olmuştur. Bu asırda İran’ın Kazvin şehrinde yetişen ve hadis alimleri tarafından kendisine “imam, hafız ve muhaddis” lakapları verilen İbn Mâce (ö. 273/887), Sünen isimli kitabını yazmış, diğer Sünen kitaplarıyla aynı çizgide olan bu eser, hicrî VI. asırdan itibaren Kütüb-i Sitte’nin altıncı kitabı olarak kabul edilmiştir. Eser giderek İslam dünyasında takdir edilmiş, tanınmış, Sünen’e olan bu ilgi doğal olarak alimlerin onun üzerine çalışmalar yapmasını sağlamıştır. Eserle ilgili pek çok şerh, hâşiye, müstakil kitap ve akademik çalışma yapılmıştır. Araştırmamızda; İbn Mâce’nin hayatı, ilmî konumu ve Sünen’i ele alınmış, ayrıca Sünen üzerine yapılan Türkçe ve Arapça akademik çalışmalar tespit edilip bu çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Böylece İbn Mâce’nin Sünen’ine dair ayrıntılı bir literatür çalışması hedeflenmiştir.

The hadiths taken from the Prophet Muhammad (pbuh) and passed on to the next generation by the companions were compiled in works with different subjects. In the third century of Hijri, five basic works in which hadiths were compiled according to their subjects came to the fore, and among these, three works containing only hadiths on Islamic law became famous under the name Sunan. In this century, Ibn Majah (d. 273/887), who grew up in Qazvin, Iran, and was nicknamed "imam, hafiz and muhaddith" by hadith scholars, wrote his book called Sunan, and this work, which is in the same line with other Sunan books, was published in the sixth century of the Hijri. It has been accepted as the sixth book of Kutub al- Sittah since the VI century. The work was gradually appreciated and recognized in the Islamic world, and this interest in the Sunan naturally led scholars to study it. Many commentaries, summaries, independent books and academic studies have been written about the work. In our research; Ibn Majah's life, scholarly position and information about his Sunan are discussed. Studies on the Sunan in Turkish and Arabic languages have been identified and information about these studies has been provided. So, a detailed literature study on Ibn Majah's Sunan has been targeted.