Rişvanzade Ömer Paşa’nın Besni’deki Vakfı

Abstract

Ömer Paşa Rişvan Aşireti’nin beylerinden olup 18. yüzyılın ikinci yarısında Malatya mutasarrıflığı ve Maraş valiliği yapmıştır. Ömer Paşa söz konusu tarihte Behisni (Besni)’de bir cami ve on bir hücreden oluşan bir medrese yaptırmıştır. Bu cami ve medresenin giderlerini karşılamak için de Behisni çarşısında bulunan kendisine ait on bir adet dükkânı vakfetmiştir. Camiye imam-hatib ve müezzinle birlikte yağmur ve kar mevsimlerinde camiyi loğlamak için bir “loğkeş” de görevlendirilmiştir. Medrese için de müderrisler atanmıştır. 18. yüzyılın sonlarından 19. yüzyılın sonlarına kadar vakıf farklı şahıslar tarafından yönetilmiştir. Ancak vakıf yöneticilerinin vakfın gelirlerini istismar ettikleri, cami ve medresenin onarım ve bakımına herhangi bir harcama yapmadığı görülmüştür. Vakfın vakfiyesi ile muhasebe kayıtları kaybolduğu için yönetici ve personel atamaları sağlıklı olarak yapılamamıştır. Bu nedenle her iki yapı da zamanla yıkılmaya yüz tutmuş; içlerinde ibadet ve eğitim-öğretim yapılamaz hale gelmiştir. Söz konusu cami ve medrese tamamen yıkılmış, medreseden günümüze kalıntılar kalmıştır. Bu çalışmada Rişvanzade Ömer Paşa’nın 1786 yılında Malatya sancağının Behisni kazasında kurduğu vakfın ve bu vakıf bünyesinde yaptırdığı cami ve medresenin tarihi süreç içerisindeki durumu arşiv belgeleri çerçevesinde incelenmeye çalışılacaktır.