İğdiş Sözcüğü Nereden Geliyor?

Abstract

Bu makalede Türkçe Sözlük'te "Erkeklik bezleri çıkarılarak veya burularak erkeklik görevini yapamayacak duruma getirilmiş olan (hayvan ve özellikle at)." tanımı getirilip Farsça'dan dilimize geçtiği ifade edilen iğdiş sözcüğü üzerinde durulacaktır. İlk defa Karahanlı dönemi metinlerinde görülen sözcüğün Türkçe kökenli olması gerektiği, gerekçeleriyle birlikte ortaya konulacaktır. Divan-ı Lugat'it Türk'te sözcüğü iğdiş yerine ögdeş biçiminde okumanın sakıncaları sıralanacaktır. Türkiye Türkçesindeki iğdiş'in, Kutadgu Bilig' deki igdişçi sözcüğünde belirginleşen ve hayvan yetiştirme işini karşılayan igdiş kullanımından geldiği vurgulanacaktır.

In this article, the word iğdiş expressed to come from Persian language and defined as 'The one (animal especially the horse) who is made not to do his male duty by taking out his testes' in Turkish Dictioanary will be focused on. It is first seen in Karakhanid texts and that the word should be rooted from turkish will be exposed with its facts. The objections of reading it as ögdeş instead of igdiş in Divan- ı Lugat'it Türk will be arranged. It will be emphasized that the iğdiş in Turkey Turkish, get clears with igdişçi in Kutadgu Bilig and comes from the igdiş usage which meets the animal growing duty.