T.C. Vakıflar Genel Müdürlüğünün (İstanbul) Halı müzesindeki restorasyon gerektiren kirkitli dokumaların motif ve tasarım bakımından incelenmesi

Abstract

Göçebe hayat tarzı ile yaşamış olan Türklerde dokumacılığın ayrı bir yeri ve önemi vardır. Türk kültürünün, sanatının ve inanışının bir yansıması olan dokumalar, Türk toplumlarının yapı taşları arasında gösterilmektedir. Altı bölümden oluşan çalışmamın giriş bölümünde konun amacı, önemi ve yöntemi belirtilmiştir. İlk bölümde, T. C. Vakıflar Genel Müdürlüğünün ve İstanbul’da bulunan halı müzelerinin tarihçesi anlatılmıştır. İkinci bölümde restorasyon, konservasyon ve restitüsyon kavramlarının tanımları yapılmış, dünya’daki ve Türkiye’deki tarihsel gelişim süreci ve önemi vurgulanmıştır. Üçüncü bölümde, kirkitli dokumaların ne anlama geldiği, çeşitleri ve dokuma sürecinde kullanılan malzemeler açıklanmıştır. Dördüncü bölümde, Anadolu dokumalarında kullanılan motiflerin anlamları ve dokumaların tasarım özellikleri farklı kaynaklar kullanılarak anlatılmıştır. Beşinci bölümde ise, dokumaların tasarım ve kompozisyon özellikleri açıklanmıştır. Altıncı bölümde tezin esas kısmını oluşturan 10 adet halı ve 9 adet kilimin incelendiği katalog kısmı yer almaktadır. Motiflerin ayrıntılı olarak anlaşılabilmesi için dokumaların hepsinin ilk önce teknik çizimleri yapılmıştır. Bu dokumalar üzerinde bulunan yırtıklar belli edilerek motiflerde restitüsyon çalışması yapılmıştır. Daha sonra kompozisyonlarda yer alan motifler kareli kâğıtlara çizilmiştir. Çizilen motifler tasarım içerisindeki rengi ile sulandırılarak boyanmıştır. Dokumaların kataloglamasına yer verilmiştir. Halı ve kilimlerin motif ve tasarım özellikleri tek tek incelenerek açıklamalar yapılmıştır. Ayrıca halı ve kilimlerde ki motifler tek tek incelenmiştir. Dokumalarda bulunan motiflerin adları Mine ERBEK, Mehmet ATEŞ, Hüseyin ALANTAR, Kenan ÖZBEL ve Yusuf DURUL referans gösterilerek yazılmıştır.

Weaving has its exceptional value and importance in Turks who had lived namodic liftestyle. Weavings, the reflection of Turkish Culture Art, are showed as constituents of Turkish society. This research has six chapters. First chapter specifies goal, importance and method of the subject. The definition of restoration, conservation and restitution are given in chapter 2 and their historical development process and importance are highlighted. In chapter 3; explanation of weaving, its types and the materials that are used during weaving process are given. Chapter 4 tells us the meaning of patterns which are used in Anatolia and design details of weavings from diffterent sources. Chapter 5 contains the most important part of thesis, that has the catalouge where ten carpets and nine rugs are being examined. We made drawings and analysis of each pattern to make them being understood clearly. At first, all technical drawings are prepared and then each pattern, which is in composition, is showed in square paper. Designed patterns are painted with their realtime color. In chapter 6; cataloging of weaving are featured. Pattern and design properties of carpets and rugs are analized one by one and then made explanations. Also you will see the pattern examinations of carpets and rugs in this chapter. The name of weaving patterns are written by the referance of Mine ERBEK, Mehmet ATEŞ, Hüseyin ALANTAR, Kenan ÖZBEL and Yusuf DURUL.