Lityum Madenciliği, Bataryalar, Elektrikli Araçlar ve TOGG

Abstract

Lityum ismi Yunanca’da taş anlamı taşıyan "lithos" isminden gelmektedir. Lityum metali ilk defa 1790’larda İsveçli bilim insanı Arfwedson tarafından, yakılan mineral petalit (LiAlSi4O10) alevinin çözümlenmesiyle keşfedilmiştir. Saf lityum, 1880 yılında İngiliz Davy tarafından dekompoze edilmiş lityum karbonatın (Li2CO3) kalsine ürünü olan sıvı lityum oksitin (Li2O) elektrolizi ile elde edilmiştir. Salamuralardan lityum elde edilmesi, bilinen yöntemlerden maliyeti en az olanı ve en az zahmetlisidir. Lityumun yoğunluğu 0.53 g/cm3 olup (sudan hafif), ergime ve buharlaşma sıcaklıkları sırasıyla 1800 C ve 13400 C’dır. Lityumun ısı kapasitesi 3.6J/g.K olup suya (4.2J/g.K) yakındır ve bu özelliği ile diğer metallerden ayrışmaktadır. Yeryüzünde lityum konsantrasyonu yaklaşık %0,006 olup, deniz suyunda ise 20 ppm’dir[1]. Lityum, elektrikli araçların şarj edilebilir bataryalarında, rüzgar enerjisinin ve güneş enerjisinin depolanmasında kullanılır. İlave olarak, roket yakıtlarında, Li-Mg gibi alaşımlar şeklinde uzay araçlarında, muhtelif hidrit formları (LiH veya LiAlH4) şeklinde hidrojen depolamada ve termonükleer soğutucularında kullanım potansiyeline sahiptir.