Yunus Emre’nin Meşhur ve Meçhul Bir Şiiri Üzerine Bazı Mülahazalar

Abstract

Edebî eserleri okurken eserin temasını bilmek metni anlamak için elzemdir. Bununla birlikte, bazı meşhur eserlere dair farklı okumalar ve anlamlandırmalar da mümkün olabilmektedir. Çalışmada, Yunus Emre’nin “İlim ilim bilmektir” mısraıyla başlayan şiiriyle alakalı bazı mülahazalar bu bağlamda ele alınmaktadır. Şiir, çeşitli nüshalarda ve neşirlerde farklı biçimlerde yer almıştır. Bu farklılıklar; yazımda başkalıklar, bazı kelimeler ve mısraların kaynaklar arasında farklılık arz etmesi ve hatta şiirin topyekûn başka bir şiirle karıştırılması şeklinde karşımıza çıkabilmektedir. Birçok yazar tarafından iktibas edilen, edebî kültürümüzde önemli bir yere sahip şiirin genel anlamına dair okumalar; şiirde hangi ilmin, neyi bilmenin kıymetli olduğunun vurgulandığı noktasını paylaşmaktadır. Diğer taraftan, şiirin ilk mısraı bilhassa tekrarlanan “ilim” kelimesi sebebiyle oldukça farklı yorumların yapılmasına sebep olmuştur. Söz konusu mısraı iki “ilim” kelimesi arasına virgül koyarak “İlim, ilim bilmektir” şeklinde okuyanlar olduğu gibi, “İlim ilim ilmektir” ve “İlim ilmi bilmektir” şeklinde okuyanlar da vardır. Bu çalışmada, “İlim ilim” ibaresinin bir tekrar grubu, yani bir ifade tarzı olarak anlaşılmasının uygun olacağını ve mısraın “ilim, bilmek demektir” anlamına geldiği öne sürülmektedir.

When reading a literary work, knowing the work’s theme is essential to understand the text. However, different readings and interpretations of some famous works may also be possible. In the present study, some thoughts regarding Yunus Emre’s poem which begins with the verse: “İlim ilim bilmektir (Knowledge is to know knowledge)” are discussed in this regard. The poem has appeared in different forms in various copies and editions. These differences may appear in the form of differences in writing, changes in some words and verses and even as the confusion of the poem with another poem. Readings on the general meaning of the poem, which is quoted by many authors and has an important place in our literary culture, share the point that the poem emphasizes what kind of knowledge is valuable. However, the first verse of the poem has been interpreted in quite different ways due to the repeated word “ilim (knowledge)”. In this study, it is argued that the phrase “ilim ilim” should be understood as a repetition group, that is, as a style of expression, and that the verse means “ilim means to know”.