Kadıoğlu’nun manzum Kısas-ı Enbiyâ’sı (1b-181b) (inceleme - metin)

Abstract

Bu çalışmada, kaynaklarda daha önce varlığı bilinmeyen Kadıoğlu mahlaslı bir şairin hayatı ve manzum olarak yazdığı Kısas-ı Enbiyâ (1b-181b) mesnevisi incelenmiştir. İki nüshası bulunan eserin M nüshası esas kabul edilmiş, nüshada bulunan bazı aksaklıklar A nüshasından faydalanılarak düzeltilmiş ve eserin incelenen kısmının metni oluşturulmuştur. Giriş bölümünde kıssa kelimesi, Kur’an kıssaları, kısas-ı enbiya türünün oluşumu ve kısas-ı enbiyalarda bulunan İsrailiyat meselesi hakkında bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde Türk edebiyatında kısas-ı enbiyalar konusu ana hatlarıyla anlatılmıştır. İkinci bölümde Türk edebiyatında “Kadıoğlu” mahlaslı şairler tespit edilmiş, eserlerinden hareketle bu şairlerin hayatı ve edebî yönü incelenmiştir. Üçüncü bölümde ilk olarak Kadıoğlu’nun manzum Kısas-ı Enbiyâ’sı (1b-181b) ile ilgili genel bilgiler verilmiş, daha sonra eser şekil, muhteva ve üslup hususiyetleri bakımından incelenmiş ve bölümün sonunda metnin geniş özetine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise eserin tespit edilen iki nüshasının özellikleri anlatılmış, metin kurulurken nelere dikkat edildiği belirtilmiş ve transkripsiyonlu metin oluşturulmuştur.

In this study, the life of a poet using the pen name Kadıoğlu, whose existence was previously unknown in the sources, and his masnawi (a form of Turkish poetry) titled Qisas-e Anbiya (1b-181b) written in verse form, have been examined. This work has two copies, and the M copy is considered as the primary version. The discrepancies in the M copy have been corrected by referring to the A copy, and the text of the examined portion of Qisas-e Anbiya has been compiled. In the introduction section, information about the term “kıssa” (meaning narrative or story), Quranic narratives, the formation of the genre of qisas al anbiya (tales of prophets), and the issue of Isra’iliyat in qisas al anbiya has been provided. In the first section, general information about qisas al anbiya in Turkish literature has been presented. In the second section, poets who use the pen name “Kadıoğlu” in Turkish literature have been identified, and their lives, works, and poetic careers have been examined based on the works they have written. In the third section, general information about Kadıoğlu’s poetic work Qisas-e Anbiya (1b-181b) is provided, followed by an analysis of its form, content, and stylistic features. At the end of the section, a comprehensive summary of the text is included. The fourth section focuses on the characteristics of the two identified copies of the work, highlighting the considerations taken into account during the reconstruction of the text, and presents the transcribed version of the text.