Şehzadebaşı, Süleymaniye ve Selimiye Camiilerinin kubbe ve kemer bezemelerinin dönüşümleri üzerine bir inceleme

Abstract

Mimari elemanın yapı maddesine bağlı dayanımı ve değişmezliğine karşılık, elemanı süslemede kullanılan boyama ve kaplama tekniği ömrüne bağlı olarak güncelleme sürecini doğrudan etkilemektedir. Zaman içinde eskime, aşınma ve dökülme ya da dönemin modası nedeniyle boyalı bezemelerde süreklileşen bir bozulma-onarım döngüsü başlamıştır. Bu bağlamda tezyinatın bir dalı olan kalemişi bezemelerin fiziksel vadeleri gereği yaşanan güncelleme döngüsü, zaman içinde karmaşık ve sentezsiz yığınlara dönüşmüştür. Mimar Sinan'ın üç büyük camisi Şehzadebaşı, Süleymaniye ve Selimiye Camiilerinin kubbe ve kemer bezemelerinin, ilk inşasından günümüze sürekli dönüşüm geçirdiği bilinmektedir. Çalışmada Osmanlı mimarisinin en geniş açıklıklı bu üç önemli başyapıtına dair kaynak taramaları yapılarak bezeme dönüşümleri saptanmıştır. Elde edilen tüm veriler ışığında tarihi eserlerde bütüncül dönemleme çalışmaları yapılmasının özgüne yaklaşma yolunda son derece önemli bir adım olarak görülmektedir.

In contrast to the strength and stability of the architectural element dependent on the building material, the coloring and covering techniques used to decorate the element directly affects the updating process depending on its lifespan. Over time, a continuous deterioration-repair cycle has begun in dyed ornaments due to aging, wear and loss, or the trendiness of the period. In this context, the decoration's update cycle, which is a branch of ornamental has been transformed into complex and nonsynthesized stacks over time due to the physical maturities of the ornaments. It is known that the dome and arch ornaments of the three great mosques of Mimar Sinan, Şehzadebaşı, Süleymaniye, and Selimiye Mosques, have undergone continuous transformation since their initial construction to the present day. In the study, decoration transformations were determined by researching the sources about these three important master pieces of Ottoman Architecture with the widest span. According to all accounts, it is seen as an extremely important step towards approaching the originality of conducting holistic periodization studies in historical monuments.