Beylerbeyi Sarayı ahşap çatı sistemi birleşim davranışının değerlendirilmesi

Abstract

BEYLERBEYİ SARAYI AHŞAP ÇATI SİSTEMİ BİRLEŞİM DAVRANIŞININ DEĞERLENDİRİLMESİ Tarihi yapıların ahşap çatı sistemleri ülkemizin ve dünyanın birçok ülkesinin kültürel mirasını oluşturan ögelerinden biridir. Bu çalışmada İstanbul'un önemli tarihi yapılarından Beylerbeyi Sarayı ahşap çatı sistemi yerinde yapılan gözlemlerle değerlendirilmiş ve çatı sisteminde kullanılan geleneksel birleşim tipleri için iyileştirme/destekleme, müdahale önerileri deneysel olarak araştırılmıştır. Bu amaçla Beylerbeyi Sarayı ahşap çatı sistemi ve birleşimlerinde yapılacak olan çalışmalar saha ve deneysel çalışmalar olarak iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında gerçekleştirilen saha çalışmaları ile tarihi ahşap çatının özgün durum tespiti ve kullanılan yapı malzemeleri, eleman boyutları, birleşim tipleri ve birleştirme vasıtaları hakkında bilgi edinilmesinin yanı sıra yapısal güvenlik değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında saha çalışmalarının yapıldığı Beylerbeyi Sarayı tarihi ahşap çatısında kullanılan geleneksel birleşim tiplerinden yarım geçmeli "T" birleşimi seçilerek davranışı deneylerle incelenmiştir. Daha sonra deneylerle yük aktarımında metal (çivi, plaka, metal mil vb.) bağlantı elemanlarının kullanıldığı mekanik birleşim tiplerinin davranışları araştırılmıştır. Bunun için 3 farklı bağlantı elemanının kullanılan 4 farklı ahşap birleşim tipi deneysel olarak incelenmiştir. Toplamda 12 adet test numunesi üzerinde deneyler gerçekleştirilmiştir. Deneysel çalışmalarla hem geleneksel hem de mekanik yöntemle oluşturulan ahşap birleşimlerin davranışının anlaşılması, taşıma kapasitelerinin belirlenmesi, hasar oluşum bölgelerinin incelenmesi amaçlanmıştır.BEHAVIOR ASSESSMENT OF BEYLERBEYI PALACE TIMBER ROOF CONNECTIONS Historical timber roofs constitute a significant part of our cultural heritage as well as many countries of the world. In this study, the timber roof system of Beylerbeyi Palace, one of the significant historical monuments of İstanbul, was evaluated through on-site observations and experimental investigations. In addition, improvement/support and intervention suggestions for traditional connection types used in the roof system were investigated experimentally. In the first stage, field studies were carried out to understand the original condition of the historical roof and gather information about materials, connection types and fasteners. In the second stage the traditional half lap "T" type connection used in the Beylerbeyi Palace timber roof was selected to understand its behavior with experiments. Then, the behaviors of 4 different dowel-type timber connections with 3 different (screw, plate, angles) fasteners were examined experimentally. A total of 12 test specimens were tested. The main objective of the experimental study was to understand the behavior of both traditional and mechanically fastened timber connections, determine their load-carrying capacities, and identify the damage zones.