Rüstem Paşa Camii çinilerinde bulunan yaprak motiflerinin irdelenmesi

Abstract

Bu tez, Klasik Dönem Osmanlı çini sanatının önde gelen örneklerinden biri olan Rüstem Paşa Camii'nde yer alan yaprak motiflerini kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Araştırmanın temel amacı, cami süslemelerinde kullanılan yaprak motiflerinin tarihsel gelişimini, stilistik özelliklerini ve kompozisyon içindeki işlevlerini analiz ederek, bu motiflerin sanatsal değerini ortaya koymaktır. Yaprak motifleri, çini sanatında sıkça rastlanan ve doğadan esinlenen süsleme unsurlarıdır. Bu çalışmada özellikle "saz yolu" ve "hatayi" grubu yaprak motifleri üzerinde durulmuştur. Bu motifler, doğal bitki formlarının stilize edilmesiyle hem doğayı yansıtan hem de sanatsal ifade gücünü artıran özellikler taşımaktadır. Motiflerde kullanılan kobalt mavisi, turkuaz ve mercan kırmızısı gibi renkler, zengin bir görsel ahenk oluşturmaktadır. Motiflerin boyutları ve yerleşim alanları incelendiğinde, tasarım ve uygulama açısından büyük bir çeşitlilik olduğu görülmektedir. Caminin son cemaat yerinden başlayarak harim, kadınlar mahfili ve üçgen kısımlar tamamen çini ile kaplanmıştır. Bu durum, yaprak motiflerinin cami genelinde geniş bir alana yayıldığını ve estetik bir bütünlük sağladığını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Rüstem Paşa Camii, Osmanlı Çini Sanatı, Klasik Dönem, Saz Yolu, Yaprak Motifi. aha sonra doldurulacaktır

This thesis presents a comprehensive study of the leaf motifs found in the Rüstem Pasha Mosque, one of the most distinguished examples of Classical Ottoman tile art. The primary aim of the research is to analyze the historical development, stylistic features, and compositional roles of these motifs, thereby revealing their artistic significance. Leaf motifs are common ornamental elements in tile art, often inspired by nature. This study focuses particularly on the saz yolu and hatayi group motifs. These designs, which abstract natural plant forms, reflect nature while also enhancing the expressive power of the art. Vivid colors such as cobalt blue, turquoise, and coral red are prominently used, creating a rich visual harmony. An examination of the size and placement of the motifs reveals significant variety in both design and execution. From the outer porch (son cemaat yeri) to the main prayer hall, women's galleries, and triangular sections, the mosque is extensively adorned with tiles. This widespread use underscores the role of leaf motifs in creating visual coherence and aesthetic unity throughout the space. Keywords: Rüstem Pasha Mosque, Ottoman Tile Art, Classical Period, Saz Style, Leaf Motif aha sonra doldurulacaktır