Aile destekli duygu düzenleme programının 4-6 yaş (48-72aylık) çocukların problem davranışlarına ve ebeveynlerinin özyeterliğine etkisi

Abstract

Bu araştırmada 4-6 yaş çocuklara uygulanan aile destekli duygu düzenleme programının çocukların problem davranışlarına ve ebeveyn öz yeterliğine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada yarı deneysel deneme modellerinden eşitlenmemiş kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2023-2024 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Üsküdar ilçesinde bulunan ilkokullara bağlı anasınıflarında eğitim alan 4-6 yaş 76 öğrenci ve ebeveyninden oluşmaktadır. Duygu düzenleme programı uzman görüşleri ve pilot uygulamaların ardından haftada 2 gün olacak şekilde 8 hafta, 16 günlük plan akışını kapsayacak şekilde oluşturulmuştur. Bir deney grubuna aile destekli duygu düzenleme programı (n=24), diğer deney grubuna aile desteksiz program uygulanırken (n=25) kontrol grubuna (n=23) program uygulanmamıştır. Araştırmada hem ön test hem de son test aşamasında velilerden kişisel bilgi formu ve Yenilenmiş Berkeley Ebeveyn Öz Yeterlik Ölçeği (BPSE-R), öğretmenlerden ise Anaokulu ve Anasınıfı Davranış Ölçeği (PKBS-2) aracılığıyla veri toplanmıştır. Toplanan veriler normallik testleri, betimsel analizler ve parametrik ve parametrik olmayan çıkarımsal hipotez testleriyle incelenmiştir. Ön test aşamasında deney ve kontrol grupları arasında PKBS-2 Genel puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmezken son test aşamasında anlamlı farklar görülmüştür. Buna göre hem duygu düzenleme grubu hem de aile destekli duygu düzenleme grubu son test puanları kontrol grubundan anlamlı düzeyde daha yüksektir. Deney ve kontrol gruplarının ön test ve son test puan farklarına bakıldığında ise aile destekli grup ile kontrol grubunun son test puanları ön test puanlarından anlamlı derecede daha düşüktür. BPSE-R puanları incelendiğinde ise gruplar arasında hem ön test hem de son test aşamasında bir fark görülmediği gibi ön test ve son test puanları arasında da bir fark bulunmamıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre aile destekli duygu düzenleme programı problem davranış düzeylerinin azalmasında etkili olurken benzer bir etki kontrol grubunda da görülmüştür. Uygulanan programın ebeveyn öz yeterlik düzeylerinde bir etkiye yol açmadığı bulunmuştur.The aim of this study is to examine the effect of a parent-supported emotion regulation program implemented with children aged 4 to 6 on their problem behaviors and on parental self-efficacy. A quasi-experimental design with a nonequivalent control group, one of the experimental models, was employed in the study. The study group consisted of 76 children aged 4 to 6 and their parents, all of whom were enrolled in kindergarten classes of primary schools located in the Üsküdar district of Istanbul during the 2023–2024 academic year. The emotion regulation program was developed based on expert opinions and pilot studies and was structured to include 16 sessions delivered over eight weeks, with two sessions per week. One experimental group received the parent-supported emotion regulation program (n=24), while another experimental group received the program without parental support (n=25). The control group (n=23) did not receive any intervention. Data were collected using the Personal Information Form and the Revised Berkeley Parenting Self-Efficacy Scale (BPSE-R) completed by parents, and the Preschool and Kindergarten Behavior Scales (PKBS-2) completed by teachers, during both the pretest and posttest phases. The data were analyzed using normality tests, descriptive statistics, and both parametric and non-parametric inferential hypothesis tests. In the pretest phase, no statistically significant differences were found between the experimental and control groups in terms of overall PKBS-2 scores. However, in the posttest phase, significant differences emerged. Both the emotion regulation group and the parent-supported emotion regulation group scored significantly higher than the control group in the posttest. When comparing the differences between pretest and posttest scores, the posttest scores of the parent-supported group were significantly lower (i.e., showed improvement in behavior) than those of the control group. Regarding BPSE-R scores, no significant differences were found between the groups in either the pretest or posttest phases, nor were there significant changes between pretest and posttest scores within any group.The results of the study suggest that the parent-supported emotion regulation program was effective in reducing levels of problem behavior in children, although a similar effect was also observed in the control group. The program did not yield a significant impact on levels of parental self-efficacy.