Kurgusal Metinlerde İkinci Kişili Anlatıcı ve Bakış Açısı

Abstract

Roman ve hikâye incelemesi üzerine yazılmış Türkçe yayınlarda genellikle iki çeşit anlatıcıdan ve onlara bağlı bakış açılarından söz edilir. Bunlar birinci ve üçüncü tekil kişi ağzından anlatım ile kahramana ait bakış açısı ve hâkim (tanrısal) bakış açısıdır. Ayrıca müşahit ve çoklu bakış açıları da vardır. Batı dillerinde yapılan yayınlar arasında ise bahsedilen bu anlatıcı ve bakış açısı tiplerine ilave olarak, ikinci kişili anlatıcı ve bakış açısı ile ilgili çok sayıda çalışma ve örneğe rastlanmaktadır. Bunlara göre; ikinci kişili anlatıcı ve bakış açısı ile yazılan eserlerde olay, anlatıcı tarafından birine sürekli “sen/siz” diye hitap edilerek onun bakış açısıyla yansıtılır. Dünya edebiyatında örneklerin sayısı gittikçe artmasına ve dikkate değer başarılar elde edilmesine rağmen Türkiye’de teorik alanda ikinci kişili anlatım ve bakış açısı hâlâ diğerlerine nispeten az bilinmekte ya da hiç dikkate alınmamaktadır. Bu çalışmanın amacı Türk ve dünya edebiyatından örneklerle ikinci kişili anlatıcı ve bakış açısını dikkatlere sunmaktır.