فقه العلاقات الدولية في الإسلام ورعايته للضروريات الخمس

Abstract

Bu çalışma, İslâm hukukunun klasik ve modern anlamda en önemli konu ve sorunlarından biri olan İslâm'da uluslararası ilişkiler hukukunun, zarûrât-ı hamsenin (din, can, nesil, akıl ve mal) gözetilmesi ve İslâm'ın şahısların hayatlarının dayanağı ve toplumun varlığı için elzem olan bu gereklilikleri korurken çağdaş uluslararası ilişkilerin gereklerini nasıl yerine getirdiği gibi konuları ele almaktadır. Bu hususlar aynı zamanda Müslümanlarla diğer din mensupları arasındaki uluslararası etkileşimin de merkezi konularıdır. Çalışmada, bu ihtiyaçların öneminin ifade edilmesi, bunlara nasıl bakılması gerektiği, koruma yolları ve ilgili hukuki delillerin gözden geçirilmesi gibi konulara odaklanılmıştır. Bu bağlamda İslâm'da uluslararası ilişkilerin en önemli temel ilkeleri olan yardımlaşma, adalet, hoşgörü, ahitlerin yerine getirilmesi, karşılıklılık ve bunların zarûrât-ı hamse ile ilişkilerinin açıklanmasına da dikkat edilmiştir. Çalışmada, uluslararası ilişkilerin İslâmi perspektiften doğru ve dengeli bir şekilde anlaşılması amacıyla İslâm hukukunun insanların hayatları için her zaman ve her yerde geçerli olduğu gerçeğini güçlendirecek şekilde İslâm'da uluslararası ilişkiler hukuku ve zarûrât-ı hamseye (din, can, nesil, akıl ve mal) önem verilmesi hedeflenmiştir. Çalışma, tümdengelimci ve tarihsel yaklaşımın temsil ettiği entegre bir metodolojiye, metin analizine, uluslararası ilişkilerde hukuk hükümleri ile İslâmi ilkeler arasında karşılaştırma, tarihsel ve gerçekçi örneklerin delil olarak sunulması dahil olmak üzere çeşitli yöntem ve tekniklere dayanmaktadır. Çalışma, İslâm'daki uluslararası ilişkiler hukukunun zarûrât-ı hamseyi muhafaza ettiğini, diğer şeriatlarda ve teorilerde bu hususun benzerinin olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, bunu İslâm hukukunun en önemli amaçlarından biri olarak görmekte, bireylerin ve toplumların haklarını korurken devletler arasında barış, adalet ve iş birliğinin sağlanması için kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Çalışma ayrıca İslâm'ın dini azınlıkların ve insan haklarının korunmasına herkes için güvenli ve istikrarlı bir ortam sağlanmasına büyük önem verdiğini de vurgulamıştır. Anahtar Kelimeler: İslâm, İslâm Hukuku, Fıkıh, Uluslararası İlişkiler Hukuku, Zarûrât-ı Hamse.This study deals with the Jurisprudence (Fiqh) of International Relations in Islam and how it protects the five necessities of Maq?sid al-Shar?'ah (Religion, Life, Lineage, Intellect, Wealth) and it is noteworthy that this topic has been one of the most significant topics of Islamic Jurisprudence in the past as well as it is, in modern times. The study also focuses on how Islam fulfills the needs of contemporary international relations and preserves the five necessities of Maq?sid al-Shar?'ah that are essential for the existence of society. Moreover, the study explores the subject of interaction between Muslims and non-Muslims on the international level. The study elucidates the importance of the five necessities of Maq?sid al-Shar?'ah, how to be careful about them, different means of preserving them, and presents the legal evidence related to them. In this context, the study explains the important basic principles of international relations in Islam, such as acquaintance, cooperation, justice, tolerance, fulfillment of covenants, and reciprocity, and their relationship to the five necessities of Maq?sid al-Shar?'ah. The study aims to research about the jurisprudence of international relations in Islam and its focus on the five necessities of Maq?sid al-Shar?'ah (Religion, Life, Lineage, Intellect, Wealth) so that an accurate and balanced understanding of the Islamic perspective on international relations can be attained, and the study also reinforces that Islamic law is suitable for implementation in any society in any age. An integrated research methodology represented by the deductive and historical approach and various methods and techniques have been utilized during the research. Research techniques like text analysis, comparison between jurisprudential rulings and Islamic principles in international relations, and inference from historical examples have been used in the study. The study concludes that the jurisprudence of international relations in Islam preserves the five necessities in a way that is rarely found in other laws and theories and considers them among the most important objectives of Islamic law. At the same time, it provides a comprehensive framework for achieving peace, justice, and cooperation between countries while preserving human rights. The study also shows that Islam gives great importance to protecting religious minorities and human rights and providing a safe and stable environment for all. Keywords: Islam, Islamic Law, Islamic Jurisprudence, Jurisprudence of International Relations, The Five Necessities.