İslam Hukuk Tarihinde Vakıflar ile Batı Kültüründeki Benzeri Kurumların Karşılaştırılması

Abstract

İnsan, sosyal bir varlıktır. Bu yüzden toplum içerisinde yaşamak zorundadır. Toplumda yaşayan insanların sosyal ve ekonomik durumu farklıdır. İnsan, doğası gereği, muhtaç olanlara yardım etme eğilimindedir. Önceleri insanlar, ihtiyaç sahibi kimselere bireysel yardımda bulunmuşlardır. Uygarlık seviyesi geliştikçe, bireysel yardımlaşma kurumsal yardımlaşmaya dönüşmüştür. Bu yüzden, sosyal yardımlaşma ve dayanışma kurumları ortaya çıkmıştır. Bu kurumlardan biri de vakıftır. Vakıflar, İslâm’ın yardımlaşmaya verdiği önem sayesinde, İslâm dünyasında önemli gelişme göstermiştir. Bu kurumlar, Selçuklular zamanında sosyal hayatın her alanında faaliyetler ifa etmiştir. Osmanlılar döneminde daha fonksiyonel hale gelmiştir. Bu kurum, Batı’da genellikle foundation, stiftung yada trust diye anılmaktadır. Orta Çağda, yeterince gelişme gösterememiştir. Ancak sanayi devriminden sonra gelişmeye başlamıştır. Günümüzde sivil toplum kuruluşlarının öneminin anlaşılmasıyla üçüncü sektör içerisinde yer alan vakıflar, çok etkin hale gelmiş ve faaliyetlerini uluslararası düzeye taşımıştır.