Erken çocukluk döneminde çocuk zihin yönelimliliğinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacın zihin yönelimliliği kavramının çocuklarda hangi düzeylerde olduğunu incelemektir. Ayrıca çocuklarda zihin yönelimli olma düzeyinin değerlendirilebileceği bağlamlar da araştırmanın alt amaçlarından birisi olmuştur. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olan gömülü teori deseni kullanılarak yapılmıştır. Çalışmanın katılımcı grubu İstanbul'da ikamet eden 2023-2024 ve 2024-2025 eğitim-öğretim döneminde okul öncesi ve ilkokulu birinci sınıfta eğitimlerine devam eden 60-84 aylık 25 çocuk ve 26 anne olmak üzere 51 kişiden oluşmaktadır. Araştırma grubundaki 12 çocuk okul öncesi eğitime devam ederken 13 çocuk ise ilk okul birinci sınıfa gitmektedir. Araştırmanın verileri görüşme, gözlem, gelişim testleri vb. araçlarla toplanmıştır. Katılımcı çocuklardan elde edilen veriler doğrultusunda 13'ünde annelerine yaptıkları zihinsel atıfların toplam atıfa oranı %50 ve üzerinde olduğu için zihin yönelimliliği vardır. Diğer 12 çocukta ise zihinsel atıfların toplam atıfa oranı %50'nin altında kaldığı için zihin yönelimliliği yoktur. Araştırma grubunda yer alan çocukların %52'inde zihin yönelimliliğinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca zihin yönelimli olarak değerlendirilen 13 çocuktan 5'inin annesi de zihin yönelimli oldukları tespit edilmiştir. Bu bulgular, erken çocukluk döneminde çocuklarda zihin yönelimliliğinin sınırlı düzeyde olduğunu ve ebeveynlerin zihinsel yönelimli yaklaşımının her zaman çocukta aynı oranda ortaya çıkmadığını ortaya koymuştur. Zihin yönelimli çocukların ebeveynleriyle olumsuz ilişki puanları 9 ile 14 arasında değişmektedir. Bu durum, anneleri tarafından anne-çocuk ilişkisinin olumsuz olarak değerlendirilmediği çocuklarda zihin yönelimliliği gelişimini destekleyebileceğinin düşünülmesini sağlamaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre ebeveyn-çocuk etkileşimini zenginleştirmek çalışmalar yapmak, çocukların zihin yönelimliliğini daha doğru değerlendirmek için onların dil ve sosyal becerileri desteklemek ve öğretmen ve bakım verenleri zihin yönelimliliği konusunda bilgilendirmek önerili getirilmiştir.

The primary aim of this study is to examine the levels of mind-mindedness in children. Additionally, one of the secondary aims of the research is to explore the contexts in which children's level of being mind-minded can be evaluated. The study was conducted using the grounded theory design, a qualitative research method. The participant group consisted of 51 individuals, including 25 children aged between 60 and 84 months and their 26 mothers, all residing in Istanbul and enrolled in preschool or the first grade of primary school during the 2023–2024 and 2024–2025 academic years. Among the children, 12 were attending preschool, while 13 were enrolled in first grade. The data for the study were collected through interviews, observations, developmental tests, and similar tools. Based on the data obtained from the participating children, 13 of them had a mental orientation because the ratio of mental references to their mothers to the total number of references was 50% or higher. The other 12 children did not have a mental orientation because the ratio of mental references to the total number of references was below 50%. It was concluded that 52% of the children in the research group exhibited mental orientation. Additionally, it was determined that 5 of the 13 children assessed as mentally oriented also had mentally oriented mothers. These findings reveal that mental orientation is limited in children in early childhood and that parents' mentally oriented approach does not always manifest itself in children to the same extent. The negative relationship scores of mentally oriented children with their parents range from 9 to 14. This suggests that mental orientation may be supported in children whose mothers do not evaluate the mother-child relationship negatively. Based on the results of the study, it is recommended to enrich parent-child interaction, support children's language and social skills to more accurately assess their mental orientation, and inform teachers and caregivers about mental orientation.