Bikâî'nin nazmü'd-dürer'inde kırâat olgusu

Abstract

Bu çalışma Ebü'l-Hasan Bürhânüddîn İbrâhim b. Ömer er-Rubât el-Hırbâvî el-Bikâî'nin Nazmü'd-dürer isimli tefsirinde yer alan kırâatlerin ferşî olanlarını konu edinmektedir. Söz konusu tefsirde yer alan kırâatlere dair muhtelif çalışmalar bulunsa da bu çalışmalarda Bikâî'nin kırâatleri ele alış biçiminin ardında yatan muhtemel nedenler göz ardı edilmiş ve kırâatlerin anlama etkisi dile getirilirken mukayese yöntemi ihmal edilmiştir. Daha da önemlisi kırâatlere dair yorumlarda müfessire etki eden faktörler araştırmaya konu edilmemiştir. Bu çalışma ise işaret edilen çalışmalarda yer alan eksiklikleri telafi etme yoluna giderek konuya dair farklı bir bakış açısı önermekte, genelde tefsir ve kırâat, özelde ise Bikâî literatürüne katkı sunmaktadır. Çalışma, üç bölümden meydana gelmektedir. İlk bölümde Bikâî'nin kırâatleri ele alış biçimi hakkında bilgi verilirken ikinci bölümde Arap diliyle ilişkisi bağlamında kırâatlerin anlama etkisi konu edinilmektedir. Üçüncü bölümde ise Bikâî'nin kırâatleri yorumlarken etkilendiği faktörler incelenmektedir. Sonuç olarak Bikâî'nin, kendisinden önceki kırâat ve tefsir âlimlerinden etkilenmiş olmakla birlikte ele aldığımız konular bakımından özgün yönlere sahip bir müfessir olduğu ve tefsir literatürüne birçok yeni cümle teklif ettiği tespit edilmektedir.This study focuses on the farsh? (non-dialectical) variant readings (qir???t) found in the Qur'anic commentary Na?m al-Durar by Ab? al-?asan Burh?n al-D?n Ibr?h?m b. ?Umar al-Rub?? al-?irb?w? al-Biq???. Although there exist various studies on the qir???t in this tafs?r, these works generally overlook the underlying motivations behind al-Biq???'s treatment of qir???t. Moreover, comparative analysis is often neglected when examining the semantic impact of these readings, and little attention is given to the factors influencing the exegete's interpretive approach. This study aims to address these gaps by offering a fresh perspective on the subject, thereby contributing to the broader literature on tafs?r and qir???t, and more specifically to scholarly research on al-Biq???. The thesis is structured in three main chapters. The first chapter examines al-Biq???'s method in addressing variant readings. The second explores the semantic implications of the qir???t in relation to the Arabic language. The third chapter investigates the various intellectual and contextual factors that influenced al-Biq??? in his interpretation of these readings. Ultimately, the study concludes that while al-Biq??? was influenced by his predecessors in the fields of qir???t and tafs?r, he also demonstrates original contributions and distinctive perspectives, offering numerous novel interpretive propositions to the exegetical tradition.