Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunun Fazıl Ahmet Paşa 8 numaralı Mushafın tezhip sanatı açısından değerlendirilmesi

Abstract

Kur'an-ı Kerimler, İslam dünyasında manevi bir rehberlik kaynağıdır ve asırlar boyunca özenle korunarak günümüze kadar değişmeden ulaşmıştır. Sanatçılar kutsal kitaba verdikleri değeri en iyi şekilde göstermek için Mushaflar'ı tezhiplerken bütün ustalıklarını sergilerler. Tezhip sanatı kitap sanatları açısından önemli bir yere sahiptir. İslam medeniyetinde tezhip sanatı, Kuran-ı Kerîmler'in tezyinatıyla başlamıştır. Farklı zamanlarda ve toplumlarda kitap sanatlarında değişik üsluplar ve teknikler geliştirilmiştir. Safevî devri de tezhip tarihine damga vurmuş eserlerin üretildiği bir dönem olmuştur. Araştırmamızda, kıymetli el yazması eserlerin bulunduğu Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan bir Mushaf incelenmiştir. Tarihte önemli bir yere sahip olan Fazıl Ahmet Paşa'nın koleksiyonunda bulunan 8 numaralı Kur'an-ı Kerim'i bezeme unsurlarındaki dikkat çekici güzellikteki ayrıntılar nedeniyle seçilmiştir. Mushaf'ın hazırlanma tarihi, hattatı ve müzehhibi bilinmemekle beraber, yapılan incelemelerde Safevî dönemi ait olduğu düşünülmüştür. Bu sebeple tezde Safevî döneminin tarihine, kültür-sanat özelliklerine ve Şiraz üslubunda hazırlanan el yazması eserlere kısaca yer verilmiştir. İncelenen eser çift sayfa zahriye ve serlevha sayfası, surebaşları, dua sayfası, tefe'ülname sayfası ve mushaf güllerinden oluşmaktadır. Anahtar Kelimeler: Süleymaniye Kütüphanesi, Fazıl Ahmed Paşa, Tezhip, El Yazması, Safevî, MushafThe Holy Qur'an is a source of spiritual guidance in the Islamic world and has been carefully preserved for centuries and has survived unchanged until today. Artists display all their mastery while illuminating the Mushafs in order to show the value they attach to the holy book in the best way. The art of illumination has an important place in terms of book arts. The art in Islamic civilization started with the decoration of the Holy Qur'an. Different styles and techniques were developed in book arts in different times and societies. The Safavid period was also a period in which works that left their mark on the history of illumination were produced. In our research, a Mushaf in the Süleymaniye Library, which contains valuable manuscripts, was analyzed. The Qur'an number 00008 in the collection of Fazıl Ahmet Pasha, who has an important place in history, was chosen because of the remarkably beautiful details in its decorative elements. Although the date of preparation of the Mushaf, its calligrapher and musahhist are not known, it was thought to belong to the Safavid period during the examinations. For this reason, the thesis briefly covers the history, culture and art of the Safavid period and the manuscripts prepared in the style of Shiraz. The analyzed work consists of a double-page zahriye and serlevha page, surabah heads, prayer page, tefe'ulname page and mushaf roses. Keywords: Süleymaniye Library, Fazıl Ahmed Pasha, Illumination, Manuscript, Safavid, Mushaf.