Sahâbeyle İlişkilendirilen Âyetlerin Şiî Tefsirindeki Ahbârî ve Usûlî Yorumu

Abstract

Bu çalışmada İsnâaşeriyye/İmâmiyye mezhebinin iki düşünce ekolü Ahbâriyye ve Usûliyye’nin, imâmeti kabul etmemeleri açısından sahâbîlerle ilişkilendirilen ve onların fazîletine delâlet eden âyetlere yaptıkları yorumlar karşılaştırılmıştır. Mukâyeseli metin analizi yöntemiyle kaleme alınan çalışmada iki ekolün ilgili âyetlere genelde farklı açıklamalar getirdikleri görülmüştür. Buna göre çalışmaya konu olan Usûlî müfessirlerin geneli söz konusu âyetleri siyâkı göz önünde bulundurarak sahâbîlerle ilişkilendirmeden açıklamışlardır. Ahbârî müfessirler ise âyetleri yorumlarken buralarda anlatılan küfür, nifak ve dinden dönme gibi kötü durumları sahâbîlere yükleyerek öncelerine ve sonralarına bakmaksızın âyetlere parçacı ve lafız odaklı okumalar yapmışlardır. Diğer yandan hem Ahbâri hem de Usûlî müfessirlerin, sahâbenin fazîletine delâlet eden âyetleri bu yönde değerlendirmedikleri farkedilmiştir.

In this study, two schools of thought under the school of Ithnaashariyyah/Imamiyyah; Al-Akhbariyyah and Al-Usuliyyah were compared from the perspective of their disclamation of Imamate and their interpretations on the verses associated with the companions. In the study which was conducted through the comparative textual analysis, it is found out that both of the schools of thought generally bring forward different interpretations on the related verses. According to this, the interpreters (mufasser) from the perspective of the “Usul” interpreted the mentioned verses by considering seyaq, without associating them with the companions. However, the Akhbari interpreters assumed the blasphemy (kufr), hypocrisy (nifaq), apostasy (irtidad) to the companions without considering the seyaq and sebaq of the verse and interpreted the verses partially and word-oriented. On the other hand, it was realized that both Akhbari and Usuli interpreters (mufasser) did not evaluated the verses indicating the virtue of the Companions in this sense.