الاستشراق الروسي وترجمة إيغناتي يوليانوفيتش كراتشكوفسكي للقرآن

Abstract

Oryantalizm, Batı'nın Doğu'ya bakışını şekillendiren çok katmanlı bir düşünsel olgudur. Özellikle İslam ve onun kurucu metinleriyle ilgili yaklaşımlarda bu olgu, zaman zaman misyonerlik, sömürgecilik ya da ideolojik amaçlar taşımıştır. Ancak Rus oryantalizmi, diğer Batılı geleneklerden farklı olarak, coğrafi yakınlık, tarihî etkileşimler ve Rusya sınırları içindeki Müslüman nüfusun varlığı gibi unsurlardan beslenen özgün bir yönelim sergilemiştir. Bu yönelimin en dikkat çekici temsilcilerinden biri, Arap ve İslam araştırmaları alanında derin izler bırakmış olan İgnaty Yulianovich Krachkovsky'dir. Krachkovsky'nin Kur'an-ı Kerim'i Rusça'ya çevirme çabası Rus oryantalizmi tarihinde bir dönüm noktasıdır. Çevirisi, filolojik titizlik ve akademik yöntemlerle şekillendirilmiş; metne ideolojik yorumlar katmaksızın Arapça aslının anlam derinliğine mümkün olduğunca sadık kalınmıştır. Bu çeviri aynı zamanda onun İslam kültürüne duyduğu ilgiyi, geniş çaplı bilimsel bir yaklaşımla ele aldığını gösterir. Bu çalışma, Krachkovsky'nin Kur'an çevirisini tarihî ve kültürel açıdan ele alarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca bu çalışma da Krachkovsky'nin izlemiş olduğu çeviri yöntemi ile Kur'an'ı Rusça'ya tercüme eden diğer mütercimler arasında karşılaştırma yapılacaktır. Ayrıca bu çalışma, söz konusu çevirinin küresel Kur'an çevirileri konumunu ortaya koymayı ve Rus akademik çevresinde İslam'a dair nesnel bir imajın oluşumundaki rolünü açıklamayı da hedeflemektedir. Anahtar kelimeler: Tefsir, Rus oryantalizmi, Krachkovsky, Kur'an'ın tercümesi, İslam araştırmaları.Orientalism is a complex intellectual phenomenon that has profoundly influenced the West's perception of the East, especially Islam and its foundational texts. While many Western translations of the Qur'an have been shaped by missionary, colonial, or ideological motives, Russian Orientalism has taken a unique path. Rooted in cultural, political, and religious interactions between Russia and the Islamic world—particularly with its large internal Muslim population—this tradition has developed distinct characteristics. Among the leading figures of Russian Orientalism stands Ignaty Yulianovich Kratchkovsky, one of the most influential scholars in the field of Arabic and Islamic studies. Krachkovsky's translation of the meanings of the Qur'an into Russian represents a landmark achievement. His work is distinguished by scholarly rigor, philological precision, and a commitment to faithfully conveying the message of the Qur'anic text, free from ideological manipulation. His translation reflects a deep engagement with Islamic culture and a desire to bridge the intellectual gap between the Russian academic world and the Islamic heritage. This research aims to explore this pioneering translation within its historical and cultural context, analyze Krachkovsky's methodology, and compare his version with other Russian translations of the Qur'an. It also seeks to assess the significance of his contribution to global Qur'anic translation efforts and its impact on the perception of Islam in the Russian intellectual sphere. Anahtar kelimeler: Tafsir, Russian Orientalism, Krachkovsky, Translation of the Qur'an, Islamic studies.