Şakâ’iku’n-mâniyye tercümesi hadâiku’r-reyhan minyatürlerinin renk ve kompozisyon açısından çözümlenmesi

Abstract

Eş-Şekâ’ikû’n-Nûʻmânîyye Fî Ulemai’d-Devleti’l Osmâniye, Taşköprülüzâde Ebu’l Hayr Isâmeddin Ahmet Efendi’nin müellifi olduğu önemli bir eserdir. Âlim ve ulema sınıfından 521 şahsın biyografilerinin ele alındığı bu eser, yazıldığı dönemde büyük bir boşluğu doldurmuştur. Gördüğü yoğun ilgi sebebiyle, pek çok tercümesi ve genişletilmiş zeyilleri hazırlanmıştır. Muhtesipzâde Belgrâdi Mehmed Hâkî’nin müellif henüz hayattayken kendisinden izin alarak hazırladığı ilk özet tercüme, Hadâiku’r-Reyhan’dır. Halen Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde Hazine 1263 numarada Tercüme-i Şakâ’iku’n-Nuʻmâniyye ismiyle kayıtlı olan eser, ihtiva ettiği 49 adet minyatürüyle tezimiz için araştırma konusu olarak seçilmiştir. Tezin ana kısmında, XVII. yüzyılın ilk yarısında minyatür sanatının önemli isimlerinden olan Ressam Nakşî’ye ait 49 adet minyatür ele alınmıştır. Tasvirlerde yer alan şahıslar hakkında kısaca bilgi verilirken, eserdeki biyografi metinlerinden yararlanılmıştır. Kompozisyon ve renk açısından incelenen minyatürlerin her biri ayrı ayrı çizilip, uygulamadaki sıralama numaralarla tespit edilmeye çalışılmıştır. Minyatürlerin çizimleriyle ele alınan bu bakış açısının, bundan sonra yapılacak çalışmalara da yardımcı olacağı kanaatindeyiz.