Ahmed Nazif Efendi ve Nakibüleşraflara Dair Eseri : Riyâzu’n-Nukabâ : Tahlil ve Metin

Abstract

Osmanlı tarih yazıcılığında siyasi olayların anlatıldığı eserlerin yanında kişilerin hayatını anlatan biyografik eserler de yazılmıştır. Osmanlı biyografyacılığında ilk başlarda padişahlar, vezirler anlatılırken; daha sonra meslek sınıflarının da biyografileri kaleme alınmaya başlanmıştır. Bu bağlamda nakibüleşraflara dair bilinen ilk eser olması hasebiyle Ahmed Nazif Efendi tarafından kaleme alınan Riyâzu’n-Nukabâ adlı eser büyük bir önem arz etmektedir. XIX. yüzyılda kaleme alınan eserde, elli altı nakibüleşrafların hayatı anlatılmış; getirildiği görevler, tayin, azl ve vefatları genel bir çerçeve ile aktarılmıştır. Bu çalışmada ise mezkûr eserin tenkitli metin neşri yapılmıştır. Bunun yanında Ahmed Nazif Efendi’nin kullandığı kaynakları tespit edilip biyografi alanında ortaya konulan diğer eserlerden de yararlanılmıştır. Bu çalışma ile birlikte bazı dönem kaynaklarının aktardığı çerçevede nakibüleşrafların devlet ve toplum nezdindeki yeri de ortaya konulmuş olacaktır. Neticede nakibüleşraflara dair bilinen ilk biyografik metin ilim dünyasına kazandırılmış ve araştırmacılara sunulmuş olacaktır.

In the study of Ottoman historiography, not only political analysis but also biographical works could be find. In early period the sultans and vezirs were described and than the biographies of vocational classes were also written. In this context, Riyâzu'n-Nukabâ, which was written by Ahmed Nazif Efendi has a great importance since it was the first known work on the naqib al-ashrafs. In the book that was written in 19th century, the life of fifty-six naqib alashrafs were described; the duties, assignments, decreases and deaths were transferred with a general framework. Across this respect, with the study the analysis of this document has been made. In addition to this, the resources used by Ahmed Nazif Efendi have been identified and other works in the field of biography have also been used. In this framework, how naqib al-ashrafs transfering in the state and society will be introduced. As a result, the first known biographical text on naqib al-ashrafs distributions will be introduced to the world of science and presented to researchers.