17-18. Yüzyılda Topkapı Sarayında Misafir Ağırlama Ritüellerinin İç Mekâna Yansıması

Abstract

İnsanın biyolojik, fiziksel, psikolojik ve sosyolojik tüm yönleri, mekân tasarımının temelini oluşturan karmaşık bir etkileşim ağıdır. Bu bağlamda, " Osmanlı Saraylarında Misafir Ağırlama Ritüellerinin İç Mekâna Yansıması: 17.-18. Yüzyıl Topkapı Sarayı Örneği" başlıklı bu tez çalışması, mekân tasarımının yapısal unsurlardan ibaret olmadığını, aynı zamanda kültürel bağlam ve misafir ağırlama gelenekleriyle de var olduğunu vurgular. Ayrıca bu kültürde de görmüş olduğumuz kahve ve yemek gibi misafir ikramı alışkanlıklarından dolayı oluşan ihtiyaca cevap verecek mekanların oluşması söz konusudur. İç mekanlar sadece temel yaşamsal ihtiyaçları karşılamanın da ötesinde kültürel ihtiyaçlara da cevap vermektedir. Bu tezde, Topkapı Sarayı’nın iç mekanları detaylı bir şekilde incelenecek. Misafir ağırlama ritüellerinin nasıl tasarımsal tercihlerle ifade edildiği analiz edilmektedir. Özellikle, mekânsal kurgu, donatılar ve dekorasyon unsurları gibi iç mekân öğeleri üzerinden bu ritüellerin iç mekandaki karşılıklarına değinilmiştir. Bu analiz, mekânın sadece fiziksel bir ortam olmanın ilerisine geçerek, kültürel bir kimlik kazandığını ve konuk ağırlama anlayışının iç mekânda nasıl yansıtıldığını ortaya koymaktadır. Buna dayanarak iç mekân tasarımının, misafir ağırlama ritüellerini yansıtma potansiyeline sahip olduğu ve iç mekânların mimari bir yapı olduğu kadar mekânsal kimlik ve kültürel hafıza için bir ifade aracı olduğu anlaşılmaktadır.

All aspects of human biology, physicality, psychology, and sociology form a complex network of interactions that constitute the foundation of spatial design. In this context, this thesis titled "Reflection of Guest Hosting Rituals in Interior Space in Ottoman Palaces: The Example of Topkapı Palace in the 17th-18th Centuries" emphasizes that spatial design is not merely comprised of structural elements, but also exists within cultural contexts and guest hosting traditions. Furthermore, the emergence of spaces that cater to needs arising from guest offerings such as coffee and meals, which are also observed in this culture, is addressed. Interior spaces not only fulfill basic vital needs but also respond to cultural necessities. In this thesis, the interior spaces of Topkapı Palace will be examined in detail. The expression of guest hosting rituals through design choices is analyzed, particularly focusing on interior elements such as spatial layout, furnishings, and decorative elements. This analysis demonstrates that space transcends being merely a physical environment, acquiring a cultural identity, and reveals how the concept of guest hosting is reflected within interior spaces. Based on this, it is understood that interior design has the potential to reflect guest hosting rituals and that interior spaces serve as not only architectural structures but also as expressions of spatial identity and cultural memory.