İsrail-Filistin Çatışması ve Adlandırma Sorunu: Felsefi Bir İnceleme

Abstract

7 Ekim 2023’te yeniden gündeme gelen İsrail-Filistin savaşı uluslararası hukuk, uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi alanlarında yeni tartışmalar açığa çıkardığı kadar felsefede de etik ve politik açıdan yeni sorular gündeme gelmiştir. Politika ve hukuk alanında olduğu kadar felsefede de çatışmanın ve savaşın teorik arka planını oluşturan kavramsal yapıyı yeniden düşünmeye ihtiyaç duyulduğu açığa çıkmıştır. Bu çalışma, ilk olarak soruna ilgi duyan çağdaş filozofların Ekim 2023’ten bugüne uzanan süreç içerisinde yaptıkları açıklamaları inceleyecektir. İncelemede görüleceği üzere, filozofların açıklamalarında öne çıkan nokta Filistin sorununu Yahudi sorununun bir uzantısı olarak görmek teorik bir izah sunamamaktadır. Buna dayanarak çalışmanın amacı “Filistin sorunu” adlandırmasını literatüre “Yahudi sorunu” olarak geçen tarihsel olgudan ayırmaya çalışmak olacaktır. “Yahudi sorunu” adlandırması Bruno Bauer ve Karl Marx’tan Hannah Arendt ve Alain Badiou’ya kadar birçok filozof tarafından politik felsefenin bir bahsi kılınmıştır. Çalışmada öncelikle Bauer, Marx, Arendt ve Badiou gibi filozofların “Yahudi sorunu”na dair tespitlerine ve eleştirilerine değinilecek, ardından “Filistin sorunu” adlandırmasının bağlamı belirgin kılınacaktır. Bize göre Filistin sorununu Avrupa’da açığa çıkmış Yahudi sorununun bir uzantısı ya da Filistinlilerin bireysel mülksüzleştirilmesi olarak görmek Siyonizmin sadece Filistinlilerle ilgili bir tehdit olduğu yanılgısı oluşturmakta ve sorunun taraflarının sadece İsrail ve Filistin olduğu düşüncesini beslemektedir. Bu itibarla çalışmada Filistin mücadelesini salt askeri ve politik süreç olarak görmek yerine çağın politik tahayyülüne sunabileceği imkanlara dair bir izlek sunulacaktır.

On October 7, 2023, the Israeli-Palestinian conflict reemerged on the global agenda, sparking renewed debates in international law, international relations, and political science and raising new ethical and political questions in philosophy. This development has underscored the need to rethink the conceptual framework that underpins the theoretical background of war and conflict, not only in politics and law but also in philosophy. This study will first examine the statements made by contemporary philosophers who have engaged with the issue from October 2023 to the present. As will become evident in the analysis, a key point in these statements is the argument that framing the Palestinian question as an extension of the Jewish question fails to provide an adequate theoretical explanation. Building on this, the study aims to conceptually distinguish the ‘Palestinian question’ from the historical phenomenon referred to in the literature as the ‘Jewish question.’ The term ‘Jewish question’ has been a subject of political philosophy for many thinkers, ranging from Bruno Bauer and Karl Marx to Hannah Arendt and Alain Badiou. This study will first explore the analyses and critiques of philosophers such as Bauer, Marx, Arendt, and Badiou regarding the Jewish question, and then clarify the specific context of the Palestinian question. In our view, interpreting the Palestinian question as a mere extension of the Jewish question that emerged in Europe—or reducing it to the individual dispossession of Palestinians—creates the misconception that Zionism poses a threat only to Palestinians. This perspective also reinforces the idea that the conflict is exclusively between Israel and Palestine. In this regard, rather than viewing the Palestinian struggle solely as a military and political process, this study will outline a trajectory for the broader possibilities it presents to the political imagination of our time.