Travma Yaşantılarının Bellek Yanılmaları Üzerindeki Etkisi

Abstract

Travma yaşantıları kişilerin bir ölüm veya ölüm tehdidiyle karşı karşıya gelmeleri, ağır yaralanmaların fiziksel bütüne zarar verecek durumları kişiler tarafından deneyimlediği veya birebir tanık olduğu olaylardır. Travma yaşantılarının pek çok çeşidi vardır. Bunlar genel bir isim olarak çocukluk çağı travmaları veya fiziksel veya duygusal travmalar olarak kategorize edilebileceği gibi spesifik olarak deprem, sel, yangın gibi doğal afetleri, bunun yanında trafik kazası, kriminal suç, taciz, tecavüz, zorbalama darp gibi durumları da içerir. Travma yaşantıları bireylerde pek çok belirtiye sebep olur, bu belirtiler arasında duygusal ve bilişsel belirtiler de vardır. Travma yaşantıları kişilerin kendilerini yoğun duygusal zorluk içerisinde bulunmalarına sebep olabilir ve bu durum da kişilerin travmatik deneyimler karşısında şok tepkileri göstermelerine, travmatik deneyimlerin bilişlere doğru bir şekilde kodlamamasına ve zamanla bellek yanılmalarına sebep olabilir. Bu durumda kişi yaşadığı travmatik deneyimi olduğundan daha olumsuz hatırlayabilir ve o travmatik deneyime ait olmayan öğeleri yaşanmış varsayabilir. Bu sistematik derleme çalışması, travma yaşantıları bellek yanmaları üzerine etkisini araştırmayı amaçlamıştır. Derleme kapsamında 2012-2022 yılları arasında yapılmış olan araştırmalar belirlenen anahtar kelimeler kullanılarak “sciencedirect”, “google scholar”, “tübitak ulakbim” elektronik veri tabanlarında taranmıştır. Toplam 15 araştırma sistematik derleme çalışmamıza dahil edilmiştir. Literatürle tutarlı olarak sonuçlarımız özellikle duygusal yoğunluğu daha fazla olan yaşam deneyimlerinin, aradan zaman geçtikçe yanlış hatırlamaların etkisinde kaldığını göstermiştir. Bu durum çalışmamıza dahil edilen 15 araştırma makalesinin 14’ünde veriler doğrultusunda tespit edilmiştir. Travmatik yaşantılar ile bellek yanılmaları arasındaki ilişkinin pek çok yönden değerlendirilebileceği söylenebilir. Bunlar mevcut teorilerle beraber tartışma ve sonuç kısımlarında değerlendirilmiştir.Traumatic experiences are events in which people experience or witness firsthand situations where they are faced with death or the threat of death, and situations that cause serious injuries and damage to the physical whole. There are many types of traumatic experiences. These can be broadly categorized as childhood traumas or physical or emotional traumas, and specifically include natural disasters such as earthquakes, floods and fires, as well as situations such as traffic accidents, criminal offenses, harassment, rape, bullying and assault. Traumatic experiences cause many symptoms in individuals, including emotional and cognitive symptoms. Trauma experiences can cause people to find themselves in intense emotional difficulties, and this can cause people to show shock reactions to traumatic experiences, and to correctly encode traumatic experiences into cognitions, causing memory errors over time. In this case, the person may remember the traumatic experience more negatively than it actually was and may assume that elements that do not belong to that traumatic experience have been experienced. This systematic review study aimed to investigate the effect of traumatic experiences on memory burns. Within the scope of systematic review, researches conducted between 2012 and 2022 were scanned in the electronic databases "sciencedirect", "google scholar", "tübitak ulakbim" using the determined keywords. A total of 15 studies were included in our systematic review study. Consistent with the literature, our results showed that life experiences, especially those with greater emotional intensity, were influenced by false memories as time passed. This situation was detected in line with the data in 14 of the 15 research articles included in our study. It can be said that the relationship between traumatic experiences and memory errors can be evaluated in many ways. These are evaluated in the discussion and conclusion sections together with existing theories.