Selçuklu Dönemi Yıldız Formlu Çinilerinde Kuş Figürleri

Abstract

Türkler, Anadolu’ya göç ettikten sonra hızlı bir şekilde mimari yapılaşmaya gitmişlerdir. Bu yapılaşma çerçevesinde, hem mimaride hem de sanatsal alanda Orta Asya’da uygulamış oldukları bezeme unsurlarını Anadolu’nun kültürüyle harmanlayarak uygulamışlardır. Özellikle resmi ve dini mimari eserleri bezemede kullanmış oldukları taş işlemeciliği ve çini bezeme elemanları üzerinde oldukça başarılı olmuşlardır. Bu bezeme programlarından çiniyi, özellikle sultan saraylarında kendi doğal yaşamını anlatacak şekilde figürlerle ve bitkisel motiflerle harmanlayarak uygulamışlardır. Çini bezeme programında çok sık gördüğümüz çift başlı kartal, şahin, leylek, tavus kuşu, ördek ve diğer tavus kuşu versiyonu zengin bir kompozisyon anlayışı ile oluşturulmuştur. Anadolu Selçuklu Dönemi çinilerinde kullanılmış olan bu kuş figürlerinden yola çıkılarak, örnekleri incelenerek, kaynaklar araştırılmıştır. Yapılan araştırmalardan sonra özgün çini çalışmalarında Anadolu Selçuklu döneminde yapılmış olan bazı kuşlar stilize edilerek yeniden tasarlanmış ve sır altı tekniğinde uygulanmıştır. Selçuklu yıldız formlu çinilerinde kuş motifleri eser çalışma metni ile sonuçlandırılmıştır.

After the Turks migrated to Anatolia, they quickly went to architectural construction. Within the framework of this construction, they applied the ornamental elements that they applied in Central Asia both in architecture and in the artistic field by blending them with the culture of Anatolia. They have been very successful especially on the stonework and tile decoration elements they have used in the decoration of official and religious architectural works. Among these decoration programs, they applied the tiles, especially in the sultan's palaces, by blending them with figures and floral motifs to describe their natural life. Double-Headed Eagle, Falcon, Stork, Peacock, Duck and legendary Siren figures, which we often see in the tile decoration program, were created with a rich understanding of composition. Based on these bird figures, which were used in the tiles of the Anatolian Seljuk Period, the sources were searched by examining their samples. After the researches, all the birds made in the Anatolian Seljuk period were stylized and redesigned in the original tile works and applied in the underglaze technique. Bird motifs on Seljuk star shaped tiles have been concluded with the text of the work.