Riskli Alkol Kullanımı Olan Bireylerde Belirsizliğe Tahammülsüzlük ve Aşerme Arasındaki İlişkiye Duygu Düzenleme Güçlüğünün Etkisi

Abstract

Bu çalışmada aşerme kavramı üzerinde bütüncül ve tutarlı bir anlayışa varabilmek ve alkol aşermesi ile belirsizliğe tahammülsüzlük (BT) arasındaki ilişkide duygu düzenleme güçlüğünün (DDG) olası aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda aşermeye ilişkin farklı model ve yaklaşımlar değerlendirilmiş ve ilgili değişkenler için aracılık analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında riskli alkol kullanımı olan bireylere ulaşılarak Sosyodemografik Form, BAPİRT-Alkol Ölçeği, Obsesif Kompulsif İçme Ölçeği, Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği ve Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 26 ve Process Macro eklentisi yardımıyla frekans analizi, Pearson korelasyon analizi, Hayes analizi (model 4), tek yönlü varyans analizi ve bağımsız örneklem t-testine tabi tutulmuştur. Değişkenlere ait toplam ve alt boyut puanları arasında -DDG-Farkındalık alt boyutu hariç- güçlü ve pozitif yönlü ilişki bulunmuştur. Aracılık analizleri sonucunda DDG Toplam ve Amaç, Strateji, Dürtü alt boyut puanları için güçlü tam aracılık etkisi; Kabullenmeme alt boyut puanı için güçlü, Açıklık alt boyut puanı için orta düzeyde kısmi aracılık etkisi saptanmıştır. Çalışmada ayrıca aşerme, DDG ve BT puanlarının sosyodemografik faktörlere bağlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Daha handikaplı gruplar için aşerme ve DDG puanları daha yüksek bulunurken, BT puanları sosyodemografik faktörlerden etkilenmiyor görünmektedir.

In this study, it was aimed to reach a holistic and consistent understanding of the concept of craving and to examine the possible mediating role of emotion dysregulation in the relationship between alcohol craving and intolerance of uncertainty. In line with these aims, different models and approaches related to craving were evaluated and mediation analyses were performed for the relevant variables. Within the scope of the study, individuals with risky alcohol use were reached and Sociodemographic Form, BAPIRT-Alcohol Scale, Obsessive Compulsive Drinking Scale (OCDS), Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS) and Intolerance of Uncertainty Scale (IUS) were applied. The data obtained were subjected to frequency analysis, Pearson correlation analysis, Hayes analysis (model 4), one-way analysis of variance (ANOVA) and independent sample t-test with the help of SPSS 26 and Process Macro plug-in. A strong and positive relationship was found between the total and sub-dimension scores of the variables, except for the DERS Awareness sub-dimension. As a result of the mediation analyses, a strong full mediation effect was found for DERS total and Goal, Strategy, and Impulse sub-dimension scores; a strong partial mediation effect was found for the Non-acceptance sub-dimension score and a moderate partial mediation effect was found for the Clarity sub-dimension score. The study also examined whether OCDS, DERS and IUS scores differed depending on sociodemographic factors. While OCDS and DERS scores were found to be higher for more handicapped groups, IUS scores did not seem to be affected by sociodemographic factors.